حفظ ۱میلیارد مترمکعب حقابه ایران از ارس با افتتاح ۲ سد

با حضور مقام‌های دو کشور ایران و آذربایجان سد « قیز قلعه سی» به عنوان بزرگترین و مهمترین پروژه مرزی استان آذربایجان شرقی با ظرفیت مخزن ۶۲ میلیون مترمکعب در روزهای پایانی ماه جاری افتتاح می‌شود.

سد «قیز قلعه‌سی» در نتیجه رویکرد و سیاست “تعامل همه جانبه با همسایگان” از سوی دولت سیزدهم، در آستانه بهره برداری رسمی قرار گرفته و این پروژه ۲۰ ساله قرار است طی روزهای آینده، با حضور روسای جمهور ایران و آذربایجان افتتاح شود تا هر دو کشور از دستاوردهای اجرای این طرح مهم منتفع شوند.

در همین راستا سد «خداآفرین» نیز همزمان با افتتاح سد قیزقلعه‌سی به بهره‌برداری رسمی می‌رسد. سد خدا آفرین بخش اول طرح جامع خداآفرین است که در سال ۱۳۸۷ به بهره‌برداری رسید، اما برای بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت آب ذخیره‌سازی شده در این سد، نیاز به اجرای سد قیز قلعه‌سی به عنوان بخش دوم این طرح جامع وجود داشت.

سد خداآفرین در فاصله ۱۹۶ کیلومتری پایین دست سد ارس و ۲۶۰ کیلومتری شمال شرقی تبریز بر روی رودخانه ارس، مابین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان و با تکیه بر توانمندی مهندسان جمهوری اسلامی ایران احداث شده است. تکمیل و توسعه این سد که شروع آبگیری آن سال ۱۳۸۷ انجام شد، در قالب سد قیز قلعه سی در دو سال گذشته اجرایی شد و اکنون میزان پیشرفت پروژه به ۱۰۰ درصد رسیده است.

ساختگاه طرح خداآفرین بر روی رودخانه ارس و در فاصله ۲۲۰ کیلومتری تبریز واقع شده و نزدیکترین شهرها به این سد خمارلو، اصلاندوز، کلیبر و منطقه خداآفرین است، عملیات اجرائی سد قیزقلعه سی در سال ۱۳۸۵ آغاز شد و این در حالی است که در ادامه شاهد آبگیری اولیه سد خداآفرین در سال ۱۳۸۷ بودیم.

” غلامحسین بابایی” معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی درباره چند و چون بهره‌برداری کامل از سد خداآفرین و وابستگی بهره‌برداری کامل از ظرفیت این سد با افتتاح سد قیزقلعه‌سی می‌گوید: سد خداآفرین آب را ذخیره‌سازی می‌کند و در نبود سد قیزقلعه ‌سی، این آب به سمت رود ارس رهاسازی می‌شد.

وی با بیان اینکه سد خداآفرین در بالادست و سد قیزقلعه سی در ۱۲ کیلومتری پایین دست سد خداآفرین قرار دارد، افزود: با وجود سد قیزقلعه سی، امکان بهره‌برداری کامل و آبگیری از سد خداآفرین فراهم می‌شود؛ به طوری که ۴۶ هزار هکتار در محدوده استان‌های آذربایجان شرقی و اردبیل تامین آب می‌شود این در حالی است که پیش از افتتاح سد قیزقلعه‌سی امکان تامین آب برای این منطقه فراهم نبود.

معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی یادآور شد که با افتتاح این سد، تامین یک میلیارد مترمکعب آب فراهم می‌شود و امکان آب اندازی کانال اصلی خداآفرین به طول ۱۴۴ کیلومتر با بهره‌برداری از قیزقلعه سی فراهم شده است.

بنا بر این گزارش امضای توافقنامه همکاری مشترک در خصوص ادامه ساخت و بهره برداری مشترک از سدها و نیروگاه‌های خداآفرین و قیزقلعه سی بین روسای جمهور دو کشور در سال ۱۳۹۴ بود که در سال ۱۳۹۵ در  مجلس شورای اسلامی تصویب شد و امروز به منظور افزایش ذخیره سازی سد خداآفرین و در شرایط اتمام عملیات اجرائی سد قیزقلعه‌سی و همچنین خداآفرین  در آستانه افتتاح رسمی است.

با اطمینان می‌توان گفت که این طرح جامع که با توان و دانش مهندسان ایرانی و با اعتبار و سرمایه گذاری مشترک جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان طراحی و احداث شده است، برگی دیگر بر افتخارات صنعت آب و برق کشور افزوده است.

به دنبال بهره‌برداری از سد قیز قلعه سی حجم آب ذخیر شده در سد خداآفرین که در بالادست سد قیز قلعه سی قرار دارد از طریق کانال و شبکه پایاب به دشت‌های آذربایجان شرقی، اردبیل و جمهوری آذربایجان به میزان ۲ میلیارد متر مکعب در سال تزریق خواهد شد و زمینه توسعه بخش‌های گردشگری، کشاورزی و نیز تولید انرژی برقابی فراهم خواهد شد.

تامین آب شبکه خداآفرین، تامین برق به میزان ۲۷۰ گیگاوات ساعت در سال و تنظیم آب سالیانه به میزان دو میلیارد مترمکعب برای ایران و آذربایجان از جمله اهداف افتتاح سد قیزقلعه‌سی به شمار می‌رود.

از جمله ویژگی‌های منحصر به فرد این پروژه می‌توان گفت که سد قیزقلعه سی بزرگترین و مهمترین پروژه مرزی استان آذربایجان شرقی است و با افتتاح این سد شاهد تامین آب بزرگترین شبکه آبیاری زهکشی شمال غرب کشور خواهیم بود.

تثبیت حفظ حق آبه ۱ میلیارد متر مکعبی در سال با تشکیل لکه آبی در راستای حفظ منافع ملی ایران و پیچیدگی فنی و اجرائی تجهیزات هیدرومکانیکال را می‌توان از دیگر ویژگی‌های این پروژه عنوان کرد.

نکته اینکه با افتتاح این سد توسعه و رونق کشاورزی و اقتصادی منطقه و اشتغال‌آفرینی برای ۱۰ هزار نفر ایجاد شده است.

منبع: تسنیم