دلیل قطع برق توقف مازوت سوزی است؟ با مردم صادق باشیم!
تصمیم عجیب دولت به قطع منظم برق در آبان‌ماه رکوردی بی‌سابقه در مدیریت بخش انرژی کشور است، از اینرو دولت در شرایط سختِ تأمین گاز، سوخت مایع و برق زمستانه، آسان‌ترین تصمیم که قطع برق بوده را انتخاب کرده است.
شرکت توانیر شب گذشته با صدور اطلاعیه‌ای تحت عنوان “اطلاعیه شماره یک درخصوص مدیریت انرژی در دوره سرد سال”، اعلام کرد: “به اطلاع هموطنان گرامی می‌رساند با توجه به شروع فصل سرما وافزایش مصرف گاز در بخش خانگی و محدودیت تامین سوخت گاز نیروگاه‌ها و مطابق تصمیمات اتخاذ شده مبنی بر عدم مصرف مازوت در برخی از نیروگاه‌ها، ضمن تاکید بر صرفه جویی جدی در مصرف گاز و برق، مشترکان محترم می توانند جهت اطلاع از برنامه زمان بندی اعمال محدودیت برق در بخش خانگی و تجاری به سایت شرکت توزیع نیروی برق مربوطه یا سامانه برق من مراجعه کنند.”
از اینرو، از امروز (۲۰ آبان‌ماه) شاهد اعمال خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده در سراسر کشور هستیم و مردم باید با مراجعه به سایت شرکت‌های توزیع برق شهر خود، از ساعت اعمال خاموشی دوساعته مربوط به خود مطلع شوند.
این تصمیم در پی کاهش سطح ذخایر سوخت مایع نیروگاهی و عدم توانایی دولت برای تأمین گازوئیل مورد نیاز نیروگاه‌ها گرفته شده، اما ظاهرا به تصمیم رئیس جمهوری برای جلوگیری از مازوت‌سوزی در سه نیروگاه بخاری ربط داده شده است.
چالش اول: ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها
بر اساس اعلام کرامت ویس‌کرمی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، “مجموع سطح ذخیره سوخت مایع در نیروگاه‌ها در ابتدای شهریور سال ۱۴۰۳ نسبت به ابتدای شهریور سال ۱۴۰۲ بالغ بر ۳۶درصد کمتر بود؛ در ابتدای شهریورماه ۱۴۰۳ که شروع استقرار دولت چهاردهم بوده، سطح ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها نسبت به زمان مشابه سال قبل، ۴۳ درصد کمتر و سطح ذخایر مازوت نیروگاه‌ها نسبت به زمان مشابه سال قبل، ۲۳ درصد کمتر بود.”
اگرچه این آمار نشان‌دهنده غفلت و ترک‌فعل مسئولان وزارت نفت در ماه‌های پایانی فعالیت دولت سیزدهم بوده و نمی توان کم‌کاری صورت گرفته را توجیه کرد، اما از ابتدای شهریورماه تا نیمه آبان، با وجود رشد نسبی تحویل سوخت مایع به نیروگاه‌ها، مسئولان دولت چهاردهم هم نتوانستند این عقب‌ماندگی را جبران کنند تا جایی که سطح ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها به زیر ۴۰درصد رسید؛ این در شرایطی است که نیمه آبان‌ماه سال قبل، سطح ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها بیش از ۸۰درصد بوده است.
چالش دوم: محدودیت زودهنگام در تخصیص گاز نیروگاه‌ها
یکی از مسائلی که موجب شده افزایش نسبی عرضه گازوئیل و مازوت روزانه به نیروگاه‌ها (در فاصله اول شهریورماه تا نیمه آبان) به مطلوب شدن ذخایر سوخت نیروگاهی منجر نشود، کاهش پیش‌بینی نشده تخصیص گاز به نیروگاه ها در نیمه نخست سال و دو ماهه پاییز بود؛ به طوری که در رخدادی عجیب، برای اولین بار تعمیرات پالایشگاه‌های گازی به‌آبان ماه رسیده و در روزهای آبان، گاز بسیار کمتری نسبت به آنچه باید به نیروگاه‌ها تخصیص داده می‌شد، تحویل نیروگاه‌ها شده و سوخت مایع بیشتری در نیروگاه‌ها به مصرف رسیده و این مسئله نقش اساسی را در کاهش ذخایر سوخت مایع نیروگاه‌ها داشت.
چالش سوم: بحث آلودگی هوا و مازوت‌سوزی
شانزدهم آبان‌ماه بود که محمدجعفر قائم پناه، معان اجرایی رئیس جمهوری اعلام کرد: “پس از بررسی‌ها رئیس جمهور پزشکیان دستور داد که به دلیل آلودگی خاص ایجاد شده در مناطق اراک، کرج و اصفهان که ناشی از مازوت سوزی درحدود ۱۶ میلیون تن است و باعث آلودگی هوا و بیماری می‌شود، مازوت سوزی متوقف در این سه نیروگاه شود.”
همینطور چهار روز پیش، سخنگوی دولت در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: “«شرط عدالت نیست برای تولید برق، بخشی از جامعه با جان خود هزینه آن را پرداخت کند. از همین رو به دستور رئیس جمهور مازوت سوزی در سه نیروگاه اراک، کرج و اصفهان که شرایط ویژه ای دارند، متوقف می‌شود. می‌توان برای مدت محدودی، «خاموشی منظم» را جایگزین «تولید سم» برای عموم شهروندان کرد.»”
اگرچه بحث اعمال خاموشی‌های سراسری منظم و چرخشی، به بحث عدم مازوت‌سوزی در سه نیروگاه نسبت داده شده، اما بهتر است با مرور آمار نیروگاه‌های در مدار بهره‌برداری این ادعا را بررسی کنیم.
تولید برق با مازوت در سه نیروگاه مذکور چقدر است؟
از مجموع ۱۴۳ نیروگاه بزرگ کشور، تنها ۱۶ نیروگاه بخاری امکان مصرف مازوت را دارند که از بین این ۱۶ نیروگاه نیز مخزن سوخت دو نیروگاه بعثت و اصفهان سالها پلمب بوده است.
مصرف مازوت در ۱۴ نیروگاه دیگر در فصول سرد سال به‌خاطر عدم تخصیص کافی گاز انجام می‌شود که رئیس جمهوری دستور داده در سه نیروگاه اراک (شازند)، کرج (منتظرالقائم) و نیروگاه اصفهان مصرف مازوت متوقف شود.
از سوی دیگر در حدود ۱۳۰ نیروگاه دیگر که واحدهای سیکل ترکیبی و گازی هستند، اساسا امکان مصرف مازوت از لحاظ فنی وجود ندارد و این واحدها یا باید با سوخت گازطبیعی به فعالیت تولید برق بپردازند و یا از سوخت گازوئیل به عنوان سوخت جایگزین استفاده کنند. سهم نیروگاه‌های گازی و سیکل ترکیبی در تأمین برق فصول سرد، سهمی بسیار بیشتر از نیروگاه‌های بخاری است و توقف مازوت‌سوزی در ۳ نیروگاه بخاری اگر حتی منجر به از مدار خارج شدن این نیروگاه‌ها و توقف تولید برق در آنها شود، اگرچه به محدود شدن تأمین برق کشور می‌انجامد، اما نمی‌تواند تولید برق را به‌حدی محدود کند که نیاز به اعمال خاموشی‌های سراسری باشد.
ظرفیت اسمی تولید برق نیروگاه اصفهان ۸۳۵ مگاوات، ظرفیت اسمی تولید برق نیروگاه شازند اراک ۱۳۰۰ مگاوات و ظرفیت اسمی تولید برق نیروگاه منتظرالقائم کرج ۱۶۰۰ مگاوات است که در مورد نیروگاه منتظرالقائم فقط در ۴ واحد بخاری به مجموع ظرفیت اسمی ۶۲۵ مگاوات در این نیروگاه امکان مصرف مازوت هست و بقیه ظرفیت اسمی این نیروگاه که به واحدهای گازی و سیکل ترکیبی تعلق دارد، امکان مصرف مازوت ندارند. از اینرو توقف فعالیت تولید برق با مازوت در سه‌نیروگاه یاد شده، ظرفیت اسمی حدود ۲ هزار و ۷۶۰ مگاوات را از مدار خارج می‌کند که مطمئنا ظرفیت عملی تولید این واحدها با مصرف مازوت به ۲۰۰۰ مگاوات هم نمی‌رسد.
البته ممکن است منظور ریاست جمهوری از توقف مازوت‌سوزی در اصفهان، نیروگاه اصفهان (اسلام‌آباد) نباشد، چرا که مخازن مازوت این نیروگاه پلمب است و منظور نیروگاه شهید منتظری اصفهان باشد که در اسفندماه سال گذشته نی سابقه مصرف سوخت مازوت را داشته است. در این صورت نیز ظرفیت اسمی تولید برق در نیروگاه شهید منتظری ۱۶۰۰ مگاوات است که با این حساب، ظرفیت عملی تولید برق در سه‌نیروگاه به ۳۰۰۰ مگاوات هم نمی‌رسد.
این ۲ هزار یا ۳ هزار مگاوات توقف تولید برق با مازوت، درحالی است که میزان پیک مصرف برق این روزها حدود ۴۷ هزار مگاوات است. یعنی اگر ۲۰۰۰ یا ۳۰۰۰ مگاوات از برق مصرفی این روزهای کشور را به مصرف مازوت در سه نیروگاه مذکور مرتبط بدانیم، تأمین ۴۴ تا ۴۵ هزار مگاوات دیگر در سایر نیروگاه‌ها در حال انجام است؛ پس به‌هیچ‌وجه منطقی نیست که بپذیریم به‌خاطر از مدار خارج شدن واحدهای مازوت‌سوز این نیروگاه‌ها، نیاز به اعمال خاموشی‌های نوبتی در سراسر کشور باشد.
خالی بودن مخازن گازوئیل نیروگاه‌ها (که بیش از ۶۰درصد خالی است) را می‌توان دلیل اصلی اعمال خاموشی‌های بخش خانگی در پاییز و زمستان امسال دانست و سوال اینجاست که آیا تأمین گازوئیل مورد نیاز نیروگاه‌ها برای دولت آنچنان غیرممکن بود که تصمیم به قطع برق خانگی گرفته شد؟
منبع: تسنیم
