صرفه‌جویی سالانه ۵۰ میلیون متر مکعب آب با بذرهای اصلاح شده در اصفهان

محسن دادار پیش از ظهر امروز _سه‌شنبه دهم بهمن_ در نشست خبری با اشاره به رونمایی سند دانش‌بنیان ملی امنیت غذایی توسط رئیس‌جمهور و رئیس مجلس در یک ماه گذشته اظهار کرد: این سند بیانگر ریل‌گذاری ۱۰ سال آینده کشور در حوزه امنیت غذایی، برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌هایی در این زمینه است، اهمیت این موضوع به اندازه‌ای است که اوایل انقلاب میزان تولید غذا ۲۵ میلیون تن بود و در سال ۱۴۰۱ این مقدار تولید غذا به ۱۳۰ میلیون تن رسید.

وی از برنامه‌ریزی افزایش تولید مواد غذایی تا ۱۵۰ میلیون تن در سال ۱۴۱۱ خبر داد و خاطرنشان کرد: افزایش جمعیت و از سوی دیگر کاهش بارندگی، به‌طور متوسط در طول ۴۰ سال گذشته تا ۳۰ میلی‌متر و افزایش سه درجه سانتی‌گراد درجه حرارت در قطب مخالف هدف تأمین غذای مورد نیاز جامعه قرار دارد.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان دستیابی به اهداف مورد نظر برای تولید غذای جامعه را نیازمند وجود برنامه مشخص دانست و گفت: شاخص این برنامه بر افزایش کیفی محصولات کشاورزی قرار دارد که برای بهبود کیفیت نیازمند افزایش بهره‌وری کشاورزی هستیم تا بتوانیم از منابع محدود آب و مشکلات خاک بیشترین بهره‌وری را به دست آوریم.

وی یکی از راهکارهای اصلی بهره‌وری را نفوذ علم و دانش به بخش کشاورزی اعلام کرد و افزود: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور بهترین مجموعه تحقیقات کشاورزی در سطح خاورمیانه است که با ۶ هزار و۰ ۵۰ نیرو و هزار و ۹۰۰ فرد دارای مدرک PHD در منطقه بی‌نظیر است.

دادار با اشاره به مهم‌ترین فعالیت‌ها و دستاوردهای تحقیقاتی این مجموعه درسال‌های اخیر تصریح کرد: در ساختار تشکیلاتی مرکز حدود ۲۲۰ پرسنل فعالیت می‌کنند که از این تعداد ۹۰ محقق دارای مدرک PHD هستند، این تعداد اعضای هیئت علمی مرکز در بخش کشاورزی برابر اعضای هیئت علمی دانشگاه است ، در حالی که فعالیت با دانشگاه بیشتر پژوهشی است ، اما پژوهش‌های مرکز تحقیقات مسئله‌محور به‌شمار می‌آید.

وی مرکز تحقیقات اصفهان را از نظر تعداد نیروی انسانی در رتبه سوم مراکز تحقیقاتی کشور پس از خراسان رضوی و فارس معرفی کرد و گفت: ۹ بخش تحقیقاتی در مرکز فعال است که حفاظت آب، ترویج خاک و آب، علوم زراعی، علوم دامی، بدر و نهاد، فنی و مهندسی کشاورزی، گیاه پزشکی، منابع طبیعی و گیاهان دارویی را شامل می‌شود.

وی با اشاره به انجام فعالیت‌های تحقیقاتی در ۱۵ ایستگاه با مساحت ۱۵۰۰ هکتار ادامه داد: یکی از فعالیت‌های اساسی برای تأمین آب، ایجاد سه آبخوان در استان اصفهان است که با مساحت هفت هزار هکتار در شهرستان‌های کاشان، میمه و خور و بیابانک قرار دارد.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان ۲۶۱ پروژه تحقیقاتی را در دست اجرا اعلام کرد و گفت: هر محقق سالانه به‌طور متوسط ۲.۵ پروژه اجرا می‌کند و بر اساس رتبه‌بندی پایگاه علم‌سنجی کشور، مرکز اصفهان در رتبه سوم از نظر فعالیت‌های تحقیقاتی در بین مراکز تحقیقاتی کشور قرار دارد.

دادار تعداد مقالات علمی و پژوهشی چاپ شده در مجلات داخلی و خارجی را ۱۳۳ پروژه در سال ۱۴۰۲ برشمرد و گفت: مهم‌ترین دستاورد مرکز تحقیقات معرفی هسته‌های اولیه در محصولات استراتژیک مثل گندم، جو، گلرنگ، کلزا و پنبه است که معرفی ارقام مقاوم به شوری خاک و خشکی، نیازمند هفت سال کار پژوهشی است تا بذرهای اولیه گندم و جو تولید و به دست کشاورز رسانده شود.

وی میزان بذر اصلاح شده تولیدی در استان را بیش از ۱۰۰ تن برشمرد و بیان داشت: ویژگی بذر گندم و جو تولید شده، مقاومت به شرایط آب و هوایی منطقه است زیرا دمای هوا و شوری خاک در شهرستان‌های مختلف استان با یکدیگر متفاوت است و محققان با معرفی ارقام مقاوم به شوری یا سرما تلاش می‌کنند که با حداقل مصرف آب و کیفیت خاک، امکان تولید تناژ مورد نظر محصولات را برای کشاورزان فراهم کنند.

دادار میزان آب صرفه‌جویی شده با مصرف بذرهای اصلاح شده در استان را سالانه ۵۰ میلیون متر مکعب اعلام کرد و گفت: این میزان آب معادل یک بار بازگشایی رودخانه زاینده‌رود خواهد بود، به عبارت دیگر در صورتی که کشاورزان یک سال از این بذر استفاده کنند میزان مصرف آب تا ۵۰ میلیون متر مکعب کاهش خواهد یافت و در صورتی که طی هفت سال این کار را توسعه دهیم، امکان صرفه‌جویی در مصرف آب برابر با ۹ بار بازگشایی زاینده‌رود فراهم می‌شود.

وی از اجرای طرح‌های پژوهشی در محصولات دیگری از جمله پنبه و گلرنگ خبر داد و تصریح کرد: فعالیت‌های شاخص برای افزایش بهره‌وری تولید هسته‌های اولیه بذر بیشتر در حوزه دو محصول استراتژیک گندم و جو بوده انجام شده است همچنین از دیگر روش‌های افزایش بهره‌وری آب در بخش کشاورزی معرفی گونه‌های کم‌آب‌بر به جای علوفه‌های پرمصرفی مانند ذرت علوفه‌ای است.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان تولید هر هکتار ذرت علوفه‌ای را نیازمند به حدود ۱۰ هزار متر مکعب آب دانست و افزود: و عملکرد هر هکتار به حدود ۶۰ تا ۷۰ تن می‌رسد، محققان مرکز تحقیقات با پژوهش در زمینه خسیل یا قصیل جو، بذر آن را تولید کردند که امکان برداشت و سیلوی آن در هنگام سبز شدن وجود دارد از سوی دیگر میزان آب مورد نیاز آن سه هزار متر مکعب یعنی یک‌سوم ارقام مشابه با میزان پروتئین بالاتر خواهد بود.

وی سطح زیر کشت خسیل جو در اراضی کشاورزی را بالای ۱۰ هزار هکتار اعلام کرد و گفت: این محصول دارای کارکردی مشابه ذرت علوفه‌ای است و باید به سمت این نوع علوفه و محصولات برویم تا بتوانیم از آب بیشترین استفاده و عملکرد را داشته باشیم.

دادار یکی از طرفیت‌های مرکز برای اجرای طرح‌های تحقیقاتی را اجرای طرح‌ها در مزارع بیان کرد و یادآور شد: در صورت همراهی کشاورزان و دامداران اثربخشی و ترویج فعالیت‌های پژوهشی دو چندان می‌شود و دامداران بهتر می‌توانند نتیجه کار را ارزیابی و تبلیغ کنند.

وی درباره تفاوت بذرهای اصلاح شده با تراریخته توضیح داد: محصولات تراریخته با دستکاری ژنتیکی تولید می‌شوند، در حالی که مرکز تحقیقات کشاورزی از بین گیاهان موجود ارقام مقاوم‌تر به شوری و تغییرات آب و هوایی را شناسایی، انتخاب و تکثیر می‌کند بنابراین یک فرایند انتخابی و نه دستکاری ژنتیکی به‌شمار می‌آید.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان با اشاره به فعالیت ۳۰ تا ۴۰ ساله مؤسسه بدر و نهال کشور و مرکز تحقیقات اصفهان ادامه داد: پایه بذر گندم و جو مورد بررسی در این مرکز از میان گونه‌های موجود در کشور انتخاب شده زیرا در آن زمان محصولات وارداتی و تراریخته وجود نداشته است، بنابراین اطمینان داشته باشید که هیچ‌کدام از بذرهای تولیدی مرکز به‌ویژه در بخش گندم و جو تراریخته نیستند.

وی استفاده از محصولات تراریخته را دارای دو طیف طرفدار و مخالف دانست و تصریح کرد: موافقان این محصولات بر این باورند که با توجه به افزایش جمعیت باید روی افزایش تولید محصولات کشاورزی تمرکز کرد، در حالی که مخالفان معتقدند احتمال ایجاد اختلالات ژنتیکی با مصرف محصولات تراریخته در افراد باید مورد بررسی قرار گیرد، اما این بررسی‌ها در مؤسسه پژوهشگاه تحقیقات بیوتکنولوژی کشور انجام می‌شود و در اصفهان روی اثرات سوء محصولات تراریخته پژوهشی صورت نگرفته است.

دادار عملکرد دو سال گذشته مرکز تحقیقات در معرفی ارقام زراعی و باغی را قابل قبول دانست و گفت: سال جاری با اصلاح محصول به، عملکرد این محصول در باغ‌ها اصفهان به ۲.۵ برابر تولیدات معمول منطقه افزایش یافت.

وی خاطرنشان کرد: بر اساس گزارشی که طی پنج سال درباره اثربخشی و کارآمدی سرمایه‌گذاری تحقیقات در بخش کشاورزی انجام شد، یک ریال سرمایه‌گذاری در تحقیقات بخش کشاورزی استان ۱۳ و ۰.۳ ریال بازده اقتصادی به دنبال داشته است که نشان می‌دهد اختصاص اعتبار به این پروژه هزینه نیست، از سوی دیگر نرخ بازده داخلی آن به ۷۱ درصد و بازگشت سرمایه‌گذاری انجام شده نیز به ۱۵ تا ۲۱ درصد می‌رسد.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان سرمایه‌گذاری در بخش تحقیقات کشاورزی را گامی در راستای توسعه بخش کشاورزی توصیف کرد و افزود: به این موضوع بسیار کم‌توجه می‌شود، در حالی که تصمیم‌گیرندگان کشور باید بدانند سرمایه‌گذاری در این بخش با این نرخ بازگشت و افزایش بهره‌وری تأثیر بسیار زیادی در کشاورزی خواهد داشت، بنابراین تحقیقات را در سرلوحه کار قرار دهند.

وی فعالیت‌های پژوهشی در حوزه تولید دامی را منجر به کاهش ۵۰۰ میلیارد تومانی هزینه‌های دامپروری اعلام کرد و یادآور شد: محققان مرکز با تنظیم تعادل جیره غذایی دام موفق به چنین دستاوردی شدند، از سوی دیگر تحقیقات به شکل طرح‌های سفارش محور اجرا می‌شود یعنی بیشتر فعالیت‌ها با سفارش کشاورزان و دامداران صورت می‌گیرد زیرا ۹۰ درصد بودجه سازمان تحقیقات برای پرداخت حقوق کارکنان هزینه می‌شود و اعتبار ملی پروژه‌های تحقیقاتی درصد زیادی نیست به همین دلیل سعی می‌کنیم سفارش‌محور باشیم.

دادار با اشاره به وجود ۱۵۰ هزار بهره‌بردار بخش کشاورزی در استان اصفهان گفت: بسیاری از آنها خرده‌مالک هستند بنابراین وظیفه ما ارائه یافته‌ها به تولیدکنندگان برتر و برجسته استان است در بخشی‌هایی از گاوداری و گلخانه‌های بزرگ طرفیت ما محدود است و تنها دو متخصص گندم و جو در اختیار داریم.

وی از دستاوردهای دیگر مرکز تحقیقات کشور را ایجاد سامانه تالار ترویج دانش و فنون کشاورزی معرفی کرد و ادامه داد: اطلاعات بهره‌برداران در تمام زمینه‌های کشاورزی در این سامانه دسته‌بندی شده و نزدیک ۵ هزار بروشور کتاب و فیلم از این طریق قابل استفاده است، همچنین یکی از رسالت‌های ما آموزش مهارت به سربازان در رشته کشاورزی، فنی‌وحرفه‌ای، ورزش و جوانان یا آی‌تی بود که در چهار پنج سال اخیر، سالانه پنج هزار سرباز را آموزش دادیم.

منبع: ایمنا