روایت اطلاعات ماهواره‌ای از وضعیت تالاب‌های ایران/۴ تالابی که مساحت آن‌ها ۱۰ برابر شد
بارندگی مناسب در کنار استقرار سازوکار نوین بهره‌برداری به هنگام از آب‌های سطحی در کشور سبب شده تا در یکسال گذشته تالاب‌های مهمی نظیر گاوخونی، پریشان، شیمبار و دریاچه نمک قم احیا شود.
حیات تالاب‌های کشور طی سال‌های اخیر به یکی از دغدغه‌های مهم مردم و مسئولین کشور بدل شده است. در این راستا دو عامل تغییرات و آب و هوایی و پارامترهایی از جمله بارش و دما در کنار اسکان جمعیت و تغییرات انسانی سبب شده است تا شاهد تغییر در وضعیت برخی از تالاب‌های کشور باشیم.
*عوامل اقلیمی رکن تعیین‌کننده حیات تالاب‌های کشور
باتوجه به جزئیات ذکر شده، پارامترهای اقلیمی نقش اول تغییرات ثبت شده در تالاب‌های کشور به حساب می‌آیند. در این رابطه سید شهاب سلطانی کارشناس حوزه آب و محیط زیست در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی فارس گفت: عوامل اقلیمی از جمله بارش و دما تاثیر قابل توجهی بر آورد و تبخیر منابع آبی تالاب‌های کشور دارد و گرم شدن دمای هوای طی سال‌های اخیر که در مناطقی به بیش از ۵ درجه نسبت به متوسط بلند مدت می‌رسد، زمینه تهدید حیات تالاب‌ها را فراهم کرده است.
این کارشناس مرکز مطالعات استراتژیک محیط زیست در بیان وابستگی حیات تالاب‌های به بارندگی گفت: بررسی‌های انجام شده در ارتباط با سطح و عمق تالاب‌های کشور بیانگر وابستگی شدید این مسئله به آمارهای اقلیمی است که از جنس علیت است.
فارغ از عوامل اقلیمی، اسکان مراکز جمعیتی در مناطقی از کشور سبب شده تا نیاز به آب شرب و همچنین غذا زمینه بارگذاری جدید برای منابع آب منطقه را فراهم کند. در این راستا، تامین نیاز یاد شده نیازمند منابع آبی است و همین استفاده می‌تواند سهم تالاب‌ها و حوزه محیط زیست را از آب یک حوضه آبریز کاهش دهد.
*واکاوی یک کژتابی در فضای محیط زیست کشور
در این رابطه، محمد پورحمید، کارشناس حوزه منابع آب در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با اشاره به یک ابهام مهم در مسئله حیات تالاب‌های کشور گفت: طی سالیان طولانی، بخشی از بدنه فعالان محیطی زیست، سدسازی و استفاده از ابزارآالات مدیریت منابع آب را به عنوان تهدید تالاب‌ها معرفی کرده در حالی که این مسئله یک کژتابی مهم و راهبردی در حکمرانی است.
پورحمید در تشریح ارتباط سدسازی به حیات تالاب‌ها گفت: تحت هر سیاست‌گذاری یا عدم سیاست‌گذاری، جمعیتی قابل توجه در یک منطقه گرد آمده است که نیاز به آب دارد، حال برای تامین آب مورد نیاز باید از ابزارآلات مدیریت منابع آب نظیر سد استفاده کرد تا منابع آبی جمعیت تامین شود، در حقیقت اسکان جمعیت سبب شده تا نیاز محیط زیست کاهش پیدا کند و ساخت ابزارآلات مدیریت منابع آب عامل نیست.
این کارشناس حوزه منابع آب ادامه داد: نیاز محیط زیست برای تداوم بقا یک جامعه حتمی است اما باید با واقع‌بینی به مسئله نگاه کرد و گفت، هیچ سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری نمی‌پذیرد، آب شرب یک شهر صرف نیاز محیط زیست شود.
*رشد بیش از ۱۰ برابر وسعت ۴ تالاب مهم در کشور
به گزارش فارس، بررسی های اطلاعات ماهواره ای از سوی مرکز مطالعات استراتژیک محیط زیست و بررسی مدل‌های جدید بهره‌برداری از ابزارآلات مدیریت منابع آب نظیر سدهای کشور بیانگر آن است که در نظامات ایجاد شده، تامین حقابه زیست محیطی بعد از تامین نیاز آب شرب در اولویت دوم قرار گرفته است و از این پس کلیه ابزارهای مدیریت منابع آب از جمله سدهای کشور، بعد از تامین کامل نیاز شرب متناسب با آوردها مکلف به تامین حقابه محیط زیست هستند.
با توجه به این تغییر در سازوکار بهره‌برداری و همچنین بارش‌های ثبت شده در کشور طی سال آبی جاری، تغییرات مثبت قابل توجهی در برخی از تالاب‌های کشور به ثبت رسیده است.
بر این مبنا، مطابق اطلاعات ماهواره‌ای ثبت شده از ۱۲ تالاب مهم در کشور بیانگر وضعیت مطلوب این تالاب‌ها است. بر این مبنا در حال حاضر به طور متوسط ۲۰ درصد از سطح تالاب‌ها در سطح کشور مملو از آب است.
از طرفی طی یکسال گذشته با توجه به اقدامات انجام شده، میزان وسعت دارای آب دریاچه‌های ارژن-پریشان، شیبمار، دریاچه نمک قم و گاوخونی بیش از ۱۰ برابر رشد کرده است.
همچنین وسعت دارای آب تالاب‌های بامدژ، شادگان، مهارلو و میانگران نیز به ترتیب ۵۲۵ درصد، ۱۴۴.۱ درصد، ۲۷.۹ درصد و ۴۷۹.۹ درصد افزایش داشته است.
از سوی دیگر در مدت اخیر سطح تالاب‌های انزلی، حوض سلطان، میانکاله و هورالعظیم نیز به ترتیب ۹ درصد، ۱.۷ درصد، ۱۷.۱ درصد و ۲۰.۲ درصد کاهش داشته است.
با توجه به آمار ذکر شده به نظر می‌رسد، بارندگی‌های اخیر در کنار سازوکار بهره‌برداری نوین سدهای کشور نقش ویژه‌ای در احیای برخی از مهمترین تالاب‌های کشور داشته و این خبر خوب برای فضای آب و محیط زیست کشور است.
منبع: فارس
