آیا به ارث مالیات تعلق می‌گیرد؟
مالیات بر ارث نوعی مالیات است که بر انتقال دارایی از فرد متوفی به وارثان او تعلق می‌گیرد، این مالیات در بیشتر کشورهای جهان وجود دارد و قوانین مربوط به آن در هر کشور متفاوت است.
شهرنشینی مستلزم رعایت قوانین و قواعد شهری است و کارشناسان بر این باورند شهرنشینان هنگامی که به حقوق یکدیگر احترام بگذارند و به مسئولیت‌های خویش در برابر شهر و اجتماع عمل کنند، به «شهروند» ارتقا پیدا می‌کنند.
حقوق شهروندی نیز مجموعه حق‌هایی است که هر کدام از شهروندان از آن برخوردارند و باید توسط دیگر شهروندان و حاکمیت رعایت شود، حقوق شهروندی در ایران نیز مانند بسیاری از کشورها پذیرفته شده است که بارزترین و مهم‌ترین نمود آن قانون اساسی است که در اصول ۳۲، ۳۴، ۳۵، ۳۷، ۳۸ و ۳۹ به آن اشاره شده است.
بنا به اهمیت مباحث حقوق شهروندی، به موضوع مالیات بر ارث پرداخته می‌شود؛ این نوع مالیات نوعی از مالیات‌های مستقیم به حساب می‌آید که بر اساس قانون کشور پس از مرگ افراد باید به دولت پرداخت شود، برای پرداخت این نوع مالیات در مرحله اول باید جهت انحصار وراثت اقدام شود تا به موجب آن مراسم رسمی و قانونی متوفی تعیین کردند و بعد از آن طبق قوانین مالیات انحصار وراثت، نماینده قانونی متوفی یا وارثان به مدت زمان یک سال مهلت دارند تا نسبت به پرداخت این نوع مالیات اقدام کنند، از این‌رو افراد باید به سازمان امور مالیاتی موجود در محل زندگی متوفی مراجعه کنند و سپس باید اظهارنامه‌های مخصوص سازمان امور مالیاتی با اطلاعاتی مانند هویت متوفی، مکان سابق زندگی، اموال، دارایی‌ها و بدهی‌ها، هزینه‌های مربوط به کفن و دفن، واجبات مالی و عبادی و دیون متوفی پر شوند.
وارثان متوفی موظف هستند فهرستی از دارایی‌های فرد فوت شده تهیه کنند و آن را به اداره امور مالیاتی محل سکونت متوفی تحویل دهند، اداره مالیات فهرست دارایی‌ها را همراه با سایر مدارک مربوطه برای بررسی به شورای حل اختلاف می‌فرستد، سپس شورای حل اختلاف طبق گواهی انحصار وراثت سهم ارث وارثان را تعیین می‌کند، البته پیش از محاسبه سهم‌الارث وراث، باید بدهی‌های متوفی از جمله مالیات‌های پرداخت نشده پرداخت شود.
مالیات به صورت مستقیم به ارث‌هایی از جمله سپرده‌های بانکی، اوراق ارزش دار مانند اوراق بهادار و مشارکت و تمام سودهایی که به آنها تعلق دارد، سهام غیربورسی، سود سهام و سهم‌الشرکه، سود حساب‌های بانکی، حق امتیاز، وسایل نقلیه صرف نظر از زمینی، هوایی یا دریایی، مغازه، سرقفلی، ملک و آپارتمان مسکونی، املاک اداری، حق واگذاری محل، صندوق امانات بانک، موجودی حساب مؤسسات مالی و اعتباری، کالاها و تجهیزات که به واحدهای تجاری یا تولیدی تعلق دارند، تعلق می‌گیرد.
مالیات ارث با توجه به عواملی مانند میزان دارایی، نوع دارایی به جای مانده، تعداد و دسته وارثان متفاوت است، از این‌رو مالیات یک فرد با یک فرد دیگر تفاوت دارد، بنابراین نمی‌توان رقم ثابتی را به عنوان میزان مالیات بر ارث اعلام کرد و وارثان پس از مرگ متوفی می‌توانند با در نظر گرفتن عوامل ذکر شده میزان مالیات را تعیین کنند؛ به عنوان نمونه فرض کنید ارزش ماترک متوفی ۱۰ میلیارد تومان باشد، سهم همسر متوفی یک‌چهارم ماترک، یعنی ۲.۵ میلیارد تومان خواهد بود، مالیات بر ارث سهم همسر متوفی ۳ درصد خواهد بود، یعنی ۷۵ میلیون تومان، سهم هر یک از فرزندان متوفی یک هشتم ماترک، یعنی ۱.۲۵ میلیارد تومان خواهد بود، مالیات بر ارث سهم هر یک از فرزندان متوفی ۱۲ درصد خواهد بود، یعنی ۱۵۰ میلیون تومان، جمع کل مالیات بر ارث ۴۲۵ میلیون تومان خواهد بود.
درصد مالیات انحصار وراثت با توجه به نوع اموال به جا مانده از متوفی تعیین می‌شود، طبق قوانین مربوط به مالیات مستقیم، درصدهای خاصی برای اموال مختلف به صورت قراردادی تعیین شده است، به‌طور نمونه اموالی مانند خودرو درصد مالیات بر ارث متفاوتی با املاک دارند، همچنین درصد مربوط به اموال سهامی متفاوت است، در نتیجه درصد مالیات بر ارث برای همه افراد یکسان نیست و باید با توجه به درصد اموال باقی‌مانده میزان آن را تعیین کرد.
این اقلام از ماترک (ارث) از مالیات معاف هستند، اولین و مهم‌ترین دسته از ماترک متوفی که به آنها مالیات تعلق نمی‌گیرد، تمام اسباب و وسایل منزل مسکونی متوفی است, دومین مورد از معافیت، در خصوص وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس‌انداز خدمت و مزایای پایان خدمت، مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه‌های اجتماعی است، سومین مورد از معافیت، وجوه پرداختی توسط مؤسسات بیمه یا بیمه‌گزار یا کارفرما از قبیل انواع بیمه‌های عمر و زندگی، خسارت فوت، همچنین دیه و مانند آنها که حسب مورد یک‌جا یا به‌طور مستمر به ورثه متوفی پرداخت می‌شود.
منبع: ایمنا
