بانکداری دیجیتال در مسیر پیشرفت با چالش‌های ناتمام
بانکداری دیجیتال در ایران با استقبال مردم به‌ویژه جوانان روبه‌رو شده است، اما چالش‌هایی همچون مشکلات زیرساختی، امنیت و تحریم‌ها وجود دارد،با این حال تحول دیجیتال در صنعت بانکداری به‌طور مستمر ادامه دارد و نیاز به هماهنگی بیشتر بین بانک‌ها و رگولاتورها احساس می‌شود.
بانکداری دیجیتال در ایران به عنوان یکی از حوزه‌های مهم در توسعه فناوری‌های مالی و اقتصادی، در سال‌های اخیر روند رو به رشدی را طی کرده است. این نوع بانکداری شامل استفاده از فناوری‌های نوین برای ارائه خدمات بانکی به مشتریان است و هدف اصلی آن افزایش سرعت، دقت و دسترسی به خدمات مالی می‌باشد.
بانکداری دیجیتال شامل خدمات مختلفی همچون انتقال وجه، پرداخت قبوض، مدیریت حساب، ارائه وام و تسهیلات و سرمایه‌گذاری به صورت آنلاین است، این خدمات از طریق ابزارهای مختلفی همچون اپلیکیشن‌های موبایل، پلتفرم‌های آنلاین و دستگاه‌های خودپرداز انجام می‌شود.
بانکداری دیجیتال به مشتریان امکان می‌دهد تا بدون نیاز به حضور فیزیکی در شعب بانک، امور مالی خود را مدیریت کنند.
در ایران، بانکداری دیجیتال با رشد قابل توجهی روبرو بوده است، بانک‌ها و مؤسسات مالی با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و توسعه پلتفرم‌های دیجیتال تلاش کرده‌اند تا خدمات خود را به صورت آنلاین ارائه دهند، از جمله این اقدامات می‌توان به راه‌اندازی اپلیکیشن‌های بانکی، سامانه‌های پرداخت آنلاین و توسعه زیرساخت‌های امنیتی اشاره کرد.
علی‌رغم پیشرفت‌های قابل توجه، بانکداری دیجیتال در ایران با چالش‌هایی همچون، امنیت اطلاعات، قوانین و مقررات، زیرساخت‌های فنی و فرهنگ‌سازی مواجه است.
بانکداری دیجیتال با وجود چالش‌ها، آینده‌ای روشن در ایران دارد و با تمرکز بر حل مشکلات موجود، می‌تواند نقش مهمی در بهبود خدمات مالی و اقتصادی کشور ایفا کند.
چالش‌ها و مشکلات بانکداری دیجیتال در ایران
نرگس مفیدی، کارشناس فناوری اطلاعات و بانکداری الکترونیک می‌گوید: بانکداری دیجیتال در سال‌های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است، بسیاری از بانک‌ها تصمیم گرفته‌اند که شعب فیزیکی خود را کاهش داده و به سمت دیجیتال شدن پیش بروند، در این روند کاربران می‌توانند خدمات بانکی را بدون مراجعه به شعبه و در هر ساعت از شبانه‌روز دریافت کنند، اما همچنان برخی چالش‌ها در این حوزه وجود دارد.
وی درباره مهم‌ترین چالش‌ها در مسیر گسترش بانکداری دیجیتال می‌افزاید: یکی از چالش‌های اصلی، زیرساخت‌های فنی است، همچنان در بسیاری از نقاط کشور و حتی تهران دسترسی به اینترنت پرسرعت با مشکلاتی مواجه است، همچنین از دیگر چالش‌های آن می‌توان به مسائل امنیتی که از جمله نگرانی‌ها درباره انتقال وجوه و احراز هویت غیرحضوری است اشاره کرد، همچنین مشکلات قانونی و نظارتی هم در مسیر این تحولات وجود دارد که می‌تواند کندی ایجاد کند.
روند موفقیت‌ها و استقبال از بانکداری دیجیتال
کارشناس فناوری اطلاعات و بانکداری الکترونیک درباره اینکه آیا فرهنگ استفاده از بانکداری دیجیتال در میان مردم ایران تغییر کرده است، تصریح می‌کند: بله، به‌ویژه پس از بیماری کرونا استفاده از خدمات دیجیتال به‌شدت افزایش پیدا کرده است و مردم به خدماتی همچون افتتاح حساب آنلاین، دریافت تسهیلات غیرحضوری و انتقال وجه آنلاین علاقه‌مند شده‌اند، بانک‌ها نیز به این تغییرات واکنش نشان داده‌اند و برای جذب مشتریان بیشتر خدمات خود را دیجیتال کرده‌اند.
مفیدی خاطرنشان می‌کند: درست است که جوانان به‌شدت از بانکداری دیجیتال استقبال کرده‌اند، اما در میان برخی افراد مسن‌تر همچنان مقاومت وجود دارد. برای بسیاری از افراد مسن فرایندهای کاغذی یا دسترسی به شعب فیزیکی راحت‌تر است که این موضوع برای بانک‌ها چالش‌برانگیز است، چراکه باید راه‌هایی برای تسهیل استفاده از این خدمات برای گروه‌های سنی مختلف پیدا کنند.
وی با توجه به پیشرفت سریع تکنولوژی و اینکه آیا بانک‌ها آماده هستند تا به طور کامل به بانکداری دیجیتال منتقل شوند، می‌گوید: بستگی به سیاست هر بانک دارد، برخی بانک‌ها به‌ویژه در شرایط اقتصادی خاص ممکن است به‌طور کامل به دیجیتال‌سازی روی آورند، در حالی که دیگران ممکن است ترکیبی از شعب فیزیکی و دیجیتال را حفظ کنند، حتی برخی بانک‌ها ممکن است فقط به دنبال کاهش تعداد شعب فیزیکی باشند و تمام خدمات خود را به‌صورت آنلاین ارائه دهند.
کارشناس فناوری اطلاعات و بانکداری الکترونیک درباره چالش‌هایی که بانک‌ها در مسیر دیجیتال‌سازی با آن روبه‌رو هستند اظهار می‌کند: چالش‌ها بیشتر شامل مسائل امنیتی، تحریم‌ها و کمبود زیرساخت‌های لازم برای ارائه خدمات با کیفیت است، به‌علاوه نیاز به فرهنگ‌سازی در بین مردم و آموزش آن‌ها نیز از جمله موانع مهم است بانک‌ها و رگولاتورها باید به‌طور هماهنگ عمل کنند تا این چالش‌ها را مدیریت کنند.
آینده بانکداری دیجیتال در ایران
مفیدی در مورد آینده بانکداری دیجیتال در ایران می‌گوید: اگر بتوانیم چالش‌های موجود را مدیریت کنیم، آینده روشنی پیش‌روی بانکداری دیجیتال در ایران است، با توجه به سرعت رشد تکنولوژی و تغییرات اقتصادی بانک‌ها باید خود را با نیازهای جدید همگام کنند، در این مسیر استفاده از فناوری‌های جدید همچون بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال می‌تواند کمک‌کننده باشد، همچنین رگولاتورها باید با تغییرات سریع تکنولوژی همگام شوند و به تسهیل فرایندها کمک کنند.
وی عنوان می‌کند: برای گسترش بانکداری دیجیتال سیاست‌گذاران باید به گسترش زیرساخت‌های اینترنتی توجه بیشتری داشته باشند، همچنین باید تسهیلات و مشوق‌هایی برای بانک‌ها و شرکت‌های فناوری اطلاعات فراهم کنند تا بتوانند خدمات باکیفیت‌تری را ارائه دهند و باید به‌طور خاص در زمینه امنیت سایبری و جلوگیری از پولشویی اقدامات جدی‌تری انجام شود و در نهایت ترویج و آموزش فرهنگ استفاده از خدمات دیجیتال نیز بسیار مهم است.
وضعیت فعلی بانکداری الکترونیک
کامران ندری، کارشناس بانکداری الکترونیک می‌گوید: به طور نسبی تمام تراکنش‌های مالی از طریق بانکداری الکترونیک انجام می‌شود، این سیستم عملکرد خوبی داشته و تراکنش‌های ناموفق به ندرت اتفاق می‌افتند، چه در قالب پرداخت‌های اینترنتی، چه از طریق موبایل و چه از طریق درگاه‌های پرداخت بانک‌ها، مردم توانسته‌اند به راحتی معاملات خود را انجام دهند و کارهای خود را پیش ببرند، در مجموع بانکداری الکترونیک در ایران پیشرفت خوبی داشته است و در حال حاضر در اکثر نقاط کشور، دسترسی به روش‌های مختلف پرداخت و جابجایی پول ممکن است.
وی می‌افزاید: کیفیت خدمات نیز به طور کلی مطلوب است، همانطور که گفته شد، تراکنش‌های ناموفق به ندرت پیش می‌آید و مشکلی در این زمینه وجود ندارد و تا کنون با چالشی خاص در این زمینه مواجه نشده‌ایم، البته مشکلاتی همچون فیشینگ و نفوذ به حساب‌ها وجود داشته است، اما با هشدارهای پلیس فتا و افزایش آگاهی عمومی این مشکلات کاهش یافته است، به طور کلی این مشکلات در حد طبیعی و نرمال هستند و نسبت به سایر کشورها تفاوت قابل توجهی ندارند.
گام‌های آینده برای گسترش بانکداری الکترونیک
کارشناس بانکداری الکترونیک تصریح می‌کند: در باره گسترش بانکداری الکترونیک بسیاری از بانک‌ها شرکت‌های فناوری اطلاعات تأسیس کرده‌اند و در زمینه ایجاد زیرساخت‌های لازم برای توسعه بانکداری الکترونیک فعالیت می‌کنند، برخی از بانک‌ها همچنان به استفاده از روش‌های حضوری برای برخی تراکنش‌ها پایبند هستند، که این بیشتر به منظور افزایش امنیت انجام می‌شود، به‌ویژه برای تراکنش‌های بزرگ که این الزام به حضور فیزیکی در شعب بانک نه به دلیل نبود امکان انجام این تراکنش‌ها به صورت الکترونیکی، بلکه به دلیل رعایت مقررات بانک مرکزی است که برای جلوگیری از پولشویی و افزایش سطح ایمنی این اقدامات را توصیه کرده است.
ندری خاطرنشان می‌کند: با توجه به آمارها و اطلاعات موجود میزان استقبال مردم از این فناوری‌ها مورد قبول بوده است، نظارت بر فعالیت‌ها از طریق اطلاعات جمع‌آوری‌شده به وسیله بانکداری الکترونیک به سادگی امکان‌پذیر شده است، به طور کلی بانکداری الکترونیک نظارت و کنترل را تسهیل کرده و به بهره‌برداری بهینه از داده‌های تولیدشده کمک کرده است.
به گزارش ایمنا، بانکداری دیجیتال در ایران روند رو به رشدی را طی کرده و به ویژه پس از پاندمی کرونا، مردم به سمت استفاده از خدمات دیجیتال گرایش بیشتری پیدا کرده‌اند، این تغییرات نشان‌دهنده موفقیت این نوع بانکداری در جلب توجه کاربران به ویژه جوانان است، اما در عین حال چالش‌هایی همچون مشکلات زیرساختی (نظیر دسترسی به اینترنت پرسرعت و امنیت اطلاعات) و مقاومت برخی گروه‌ها (همچون افراد مسن که ترجیح می‌دهند از روش‌های سنتی استفاده کنند) همچنان وجود دارد.
بسیاری از بانک‌ها تلاش می‌کنند که با ارائه اپلیکیشن‌های کاربرپسند و افزایش سطح آگاهی، مشکلات امنیتی و فنی را کاهش دهند، با این حال هنوز هم چالش‌هایی همچون تحریم‌ها، دسترسی نداشتن به فناوری‌های جدید و نبود زیرساخت‌های مناسب در برخی مناطق در مسیر گسترش بانکداری دیجیتال در کشور تأثیرگذار هستند.
در مجموع، بانکداری دیجیتال به عنوان یک محرک اقتصادی و ابزاری برای بهبود سرعت و دقت خدمات بانکی، نیازمند توجه ویژه به زیرساخت‌ها، امنیت و آموزش کاربران است تا بتواند به طور کامل در جامعه ایرانی گسترش یابد و چالش‌های موجود در مسیر آن مدیریت شود.
منبع: ایمنا
