تامین ۱۰۰ درصدی نیاز چوبی کشور ظرف چندسال شدنی است؟

بنابر آمار سالانه ۱۳ تا ۱۴ میلیون متر مکعب چوب مورد نیاز صنایع داخلی است که نیمی از این نیاز از محل زراعت چوب، هرس درختان و چوب های باغی و مابقی از طریق واردات تامین می شود. با توجه به بحث توقف بهره برداری از جنگل ها، فشار مضاعفی بر تامین چوب کشور وارد شد که بدلیل مشکلات حمل و نقل و قرنطینه ای واردات، برای تامین نیاز کشور راهی جزء توسعه زراعت چوب نداریم.

طبق آمارهای اعلامی مسئولان سازمان جنگل ها در شرایط کنونی ۲۱ درصد چوب مورد نیاز از محل زراعت چوب تامین می شود، درحالیکه تا پایان برنامه کاشت یک میلیارد درخت درنظر داریم که آن را به ۷۰ درصد برسانیم. همچنین طی یک برنامه ۵ ساله امکان تامین ۱۰۰ درصد نیاز کشور از محل زراعت چوب وجود دارد.

در همین ارتباط محمدعلی نیکبخت وزیر جهاد کشاورزی می گوید:کاهش واردات چوب،‌ استفاده از آب‌های نامتعارف، دستیابی به ارقام مناسب تند رشد و متناسب با اقلیم‌های مختلف کشور، اقتصادی کردن زراعت چوب برای بهره‌برداران، ایجاد زمینه‌های جذب سرمایه‌های مردمی در اراضی ملی، بومی‌سازی تجارب بین‌المللی و فعال‌سازی کمیسیون ملی درختان سریع‌ رشد و ایجاد اشتغال احیا و حفاظت پایدار از رویشگاه‌های جنگلی از جمله اهداف طرح زراعت چوب است.

همچنین عباسعلی نوبخت رئیس سازمان جنگل ها گفت: در   طرح کاشت یک میلیارد درخت قرار است سالانه ۲۵۰ میلیون اصله نهال کاشته شود و در این راستا امسال در حوزه منابع طبیعی و در بخش دولتی ۲۴۸ میلیون و ۶۰۰ هزار اصله نهال در نهالستان‌ها تولید شده است.

نوبخت می گوید: در برنامه چهار ساله در قالب طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت، ۳۰ درصد معادل ۳۰۰ میلیون اصله نهال‌های تولید شده به عرصه‌های جنگلی، ۳۰۰ میلیون اصله نهال برای زراعت، ۲۰۰ میلیون اصله نهال به فضای سبز و ۲۰۰ میلیون اصله نهال به بخش بیابان‌های کشور اختصاص خواهد یافت.

کمبود ۶ میلیون متر مکعب چوب از محل واردات تامین می شود

در ادامه کامران پور مقدم مجری طرح زراعت چوب گفت: بنابر آمار ظرفیت اسمی کارخانجات تولید سالانه ۱۲ تا ۱۳ میلیون متر مکعب چوب خام است که متاسفانه بدلیل کمبود مواد اولیه چوبی در کشور، کارخانجات صنایع چوب و کاغذ با ۴۰ درصد ظرفیت اسمی کار می کنند.

به گفته او، با توجه به فعالیت کارخانجات چوب با کمتر از نیمی از ظرفیت اسمی حدود ۵ تا ۵.۵ میلیون متر مکعب چوب در صنایع مصرف می شود که براین اساس ۵ تا ۶ میلیون متر مکعب کمبود چوب داریم. هم اکنون ۲ تا ۲.۵ میلیون متر مکعب چوب از محل زراعت و چوب های باغی و مابقی از طریق هرس درختان و واردات تامین می شود.

مجری طرح زراعت چوب با بیان اینکه امکان تامین کل چوب مورد نیاز کشور از طریق زراعت چوب وجود دارد، افزود: در برنامه ۵ ساله هفتم حداقل ۴۵۰ هزار هکتار تحت زراعت چوب در اراضی دولتی، شخصی و مستعد طرح زراعت چوب باید به مرحله اجرا در بیاید و برآوردها حاکی از آن است که اگر ۳۰۰ هزارهکتار از مجموع سطوح هدف گذاری شده به خوبی اجرا شود، تمام نیاز  صنایع چوبی و کاغذسازی ظرف این مدت در داخل قابل تامین است.

او درباره آخرین وضعیت واردات چوب گفت: بنابر آمار در ۶ ماهه نخست سال ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار متر مکعب چوب خام وارد شده که اگر بتوانیم حجم چوب های وارداتی به اشکال مختلف را وارد کنیم، تمامی نیاز از طریق زراعت چوب قابل تامین است که براین اساس ۴۰۰ میلیون دلار می توان صرفه جویی داشت.

پورمقدم گفت: طرح زراعت چوب عموما با جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی انجام می شود تا کمترین فشار بر اعتبارات دولتی باشد.حال برای رسیدن طرح زراعت چوب ظرف مدت زمات کوتاه به بازدهی اقتصادی نیازمند حداقل سرمایه گذاری در بحث نهال های رایگان اصلاح شده یا نهال های رایگان هستیم.

براساس بند ۳۸ قانون برنامه ششم، بهره برداری از جنگل های شمال ممنوع است که این ممنوعیت فشار مضاعفی بر نیاز چوبی کشور وارد کرد. از این رو طرح زراعت چوب از سال ۸۴ با توقف بهره برداری از جنگل های شمال و تنفس جنگل جدی شد که بنابر برآورد صورت گرفته با اجرای این طرح طی برنامه ۵ ساله هفتم می توان کل نیاز چوب را از داخل تامین کرد.

۲۱ درصد نیاز کشور از محل زراعت چوب تامین می شود

همچنین نقی شعبانیان معاون امور سازمان جنگل ها گفت: بنابر آمار سال گذشته ۱۲ میلیون و ۱۰۰ هزارمتر مکعب چوب در کشور مصرف شد که ۲ میلیون و ۱۰۰ هزارمتر مکعب از طریق زراعت چوب تولید می‌شود که با احتساب چوب‌های اراضی مستثنیات و چوب‌های باغی حدود ۵ میلیون چوب در داخل تامین و مابقی از طریق واردات تامین می‌شود.

او با بیان اینکه سال گذشته ۳ میلیون متر مکعب چوب خام وارد شده است، افزود: بسیاری از مصنوعات چوبی همچون مبل وارداتی هستند و مابقی به شکل خمیر چوب، الوار و چیبس وارد می‌کنیم. هرچند احتمال قاچاق وجود دارد. براساس بند ۳۸ قانون ششم، بهره برداری از جنگل های شمال ممنوع است که این ممنوعیت فشار مضاعفی بر نیاز چوبی کشور وارد کرده است.

معاون امور سازمان جنگل ها با بیان اینکه در شرایط کنونی حدود ۷۱ هزارهکتار طرح زراعت چوب داریم،گفت: با احتساب خرده زراعت چوب به عدد ۱۱۵ هزار هکتار می‌رسد. درحالی‌که در برنامه پنجم و ششم قرار بود به ۹۰۰ هزار هکتار برسد که متاسفانه محقق نشد. با اجرای طرح زراعت چوب در ۵۰۰ هزار هکتار فشار سنگینی از جنگل‌های طبیعی برداشته می‌شود و این طرح در راستای حفاظت از جنگل‌ها انجام می‌شود.

این مقام مسئول ادامه داد:گرچه اجرای طرح ۹۰۰ هزار هکتار زراعت چوب در برنامه پنجم و ششم بدلیل عدم رقابت پذیری با دیگر بخش‌های کشاورزی محقق نشد، اما با ممنوعیت بهره برداری از جنگل‌های سراسر کشور، افزایش قیمت ارز و تسهیلات به رقم ۵۰۰ هزار هکتار خواهیم رسید. در حال حاضر ۲۱ درصد نیاز کشور از محل زراعت چوب تامین می شود، درحالی‌که تا پایان طرح کاشت یک میلیارد درخت پیش بینی می شود که ۶۰ تا ۷۰ درصد نیاز از این‌محل تامین شود.

با توجه به توقف بهره برداری از جنگل های شمال، برای تامین چوب مورد نیاز کارخانجات و صنایع کاغذسازی راهی جزء توسعه زراعت چوب یا واردات نداریم که واردات بدلیل هزینه های بالای قرنطینه برای تولیدکنندگان صرفه اقتصادی ندارد، از این رو با حداقل سرمایه گذاری در بحث نهال های اصلاح شده یا توزیع نهال های رایگان می توان کل نیاز چوبی کشور را از محل زراعت چوب طی یک برنامه مدون تامین کرد.