توانایی ایران در تبدیل شدن به غول CNG جهان
استفاده از سی.ان.جی به جای بنزین در حمل و نقل از جمله گزینه‌های مطلوب است که تاکنون دولت توجهی به آن نداشته است.
با وجود تلاش و راهکارهای گوناگونی که دولت‌ها در جهت کاهش مصرف بنزین انجام داده‌اند، بازهم این روند سیر صعودی خود را طی می‌کند. با ادامه‌ی این روند و مصرف بنزین تا سال ۱۴۲۰ تراز بنزین به میزان ۲۲ میلیون لیتر در روز، منفی خواهد شد و اگر اکنون برای آن چاره‌ای اندیشیده نشود، در آینده با چالش‌های بزرگتری مواجه خواهیم بود.
یکی از راه‌های برون‌رفت از این چالش، احداث پالایشگاه است که نیازمند سرمایه‌گذاری‌های هنگفت خواهد بود و راه دیگر واردات بنزین است که در این حالت، با احتساب نرخ ۶۰ سنت به ازای هر لیتر بنزین به منظور پوشش کسری ۲۲ میلیون لیتر بنزین در روز، سالانه ۵ میلیارد دلار به هزینه‌های دولت افزوده خواهد شد.
با این آمار و ارقام به نظر نمی‌رسد هیچ‌یک از راه‌های بالا، در صورت عملی شدن هم، بتوانند به صرفه باشند؛ پس راه‌حل چیست؟
در این میان بهترین گزینه استفاده از سی.ان.جی به جای بنزین در حمل و نقل است که متأسفانه تاکنون به پتانسیل‌های قیمتی و زیست‌محیطی آن توجهی نشده است. این درحالی است که در طی این سال‌ها، اگر دولت عزمی راسخ در جهت توسعه‌ی صنعت سی.ان.جی را داشت، با کاهش مصرف بنزین مواجه بودیم.
استفاده از سی.ان.جی به جای بنزین، راهکاری است که کشورهای پیشرفته از سال‌ها قبل آن را در پیش گرفته‌اند اگرچه ایران هم از دهه هشتاد توسعه‌ی این صنعت را در دستور کار قرار داد، اما با اتخاذ سیاست‌های نادرست، نتوانست چندان پیشرفتی داشته باشد و رفته رفته نیز به دست فراموشی سپرده شد. این در حالی است که ایران با وجود دارا بودن ذخایر عظیم گاز، می‌توانست یکی از پیشروترین کشورها در توسعه‌ی صنعت سی.ان.جی باشد و حتی با صادرات آن بتواند درآمدزایی داشته باشد.
سبد سوخت خودرهای سواری در ایران را دو سوخت اصلی بنزین و سی.ان.جی تشکیل می‌دهد و البته ال.پی.جی هم در برخی مناطق مصرف می‌شود که به هیچ وجه با دو سوخت اصلی قابل قیاس نیست و بسیار اندک است. طبق آمار موجود، بیش از ۹۹ درصد بنزین مورد استفاده در کشور، در بخش حمل و نقل مصرف می‌شود.
آمارها نشان می‌دهند که مصرف روزانه بنزین کشور از مقدار متوسط روزانه ۸/۴۵ میلیون لیتر در سال ۱۳۸۰ به ۵/۱۰۳ میلیون لیتر در روز، طی سال ۱۴۰۱ رسید و رشد ۲/۲ برابری را در طی ۲۱ سال به ثبت رسانده است. این میزان با توجه به رشد جمعیت، در سال‌های آینده بالاتر هم خواهد رفت.
اما در دهه‌ی هشتاد، و درست از سال ۱۳۸۵، برای جلوگیری از رشد افسارگسیخته‌ی مصرف بنزین، سی.ان.جی وارد سبد سوختی خودروهای کشور شد. از ابتدای مصرف سی.ان.جی تا سال ۱۳۹۳، این صنعت با شیب قابل توجهی افزایشی بود، به طوری که در سال ۱۳۹۳ به ۱۹.۳ میلیون متر مکعب در روز رسید اما پس از سال ۹۳ تاکنون ثابت مانده است.
طبق سند «تأمین انرژی بخش حمل و نق کشور تا افق ۱۴۲۰» پیش‌بینی می‌شد میزان مصرف گاز طبیعی فشرده در سبد حمل و نقل کشور در افق‌های ۱۴۰۰، ۱۴۱۰ و ۱۴۲۰، به ترتیب ۲۶، ۳۹.۹ و ۴۷.۴ میلیون متر مکعب در روز باشد که با سپری شدن سال ۱۴۰۰، میزان مصرف گاز طبیعی فشرده در سبد سوخت حمل و نقل کشور به ۲۱ میلیون متر مکعب رسیده است. این آمار نشان می‌دهند که در سوخت خودرو، با آنچه مدنظر بوده، فاصله‌ی فاحشی وجود دارد.
شاید اصلی‌ترین دلایل این فاصله را بتوان در سیاست‌های غلط، عدم توجه دولت‌ها به صنعت سی.ان.جی و غفلت از منابع موجود جستجو کرد. ایران با دارا بودن ذخایر عظیم گاز، همچنان در تولید بنزین با چالش مواجه است این در حالی است که نه تنها منابع گازی در کشور وجود دارند، بلکه تجهیزات صنعت سی.ان.جی و گازسوز کردن خودروها، به تمامی در ایران و توسط تولیدکنندگان داخلی تولید می‌شود؛ توجه به این صنعت نه تنها می‌تواند راهی برای برون‌رفت از چالش بنزین باشد بلکه به کاهش خروج ارز از کشور، حمایت از تولیدکننده داخلی، ایجاد اشتغال و درآمدزایی نیز می‌انجامد.
منبع: برنا
