صفر تا صد پروژه قطار ملی/ بومی سازی تکنولوژی بوژی چه تاثیری در پروژه قطار ملی دارد؟
پروژه قطار ملی با توجه به نیاز کلان‌شهر تهران به واگن برای سهولت در دسترسی به ناوگان حمل و نقل عمومی مورد توجه قرار گرفته است. در گزارش زیر به معرفی، بیان ویژگی‌ها و جزئیاتی از این پروژه پرداخته شده است.
با توجه به اقدامات و افتتاح‌های صورت گرفته تاکنون رویکرد مدیریت ششم شهری افزایش رونق و توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی شهری است. شاهد مثال آن نیز افتتاح هفته گذشته بود که پس از ۱۸ سال مترو پرند به همت این دوره از مدیریت شهری و همکاری دولت به مرحله افتتاح و بهره‌برداری رسید.
اما با توجه به افتتاح ایستگاه‌های مختلف در این دوره، چالشی که اکنون سیستم حمل و نقل را تهدید خواهد کرد مسئله کمبود واگن خواهد بود. برای حل این مشکل باید در کنار واردات از ظرفیت تولید داخل نیز استفاده شود که البته پروژه‌ای تحت عنوان قطار ملی نیز در دستورکار قرار دارد.
*ماجرای پروژه قطارملی چیست؟
مبنای شروع پروژه قطار ملی از دو ماده قانونی شروع شد. مفاد قانون این دو ماده لزوم تامین دو هزار دستگاه واگن توسط دولت تا سال ۱۴۰۱ و تصریح بر این بود که به موازات تامین واگن‌ها، دانش فنی ساخت قطار‌های مترو تا عمق ۸۵ درصد اعمال شود. در همین مورد طاهرزاده، مشاور شرکت واگن‌سازی تهران و مدیر کارگروه قطار ملی اظهار می‌کند: مدیران وقت مترو تهران و شهرداری همت کردند و با همکاری سایر ارگان‌ها بنای این پروژه را گذاشتند.
شروع پروژه از مردادماه ۹۸ بود که فاز طراحی و انعقاد قرارداد و ساخت قطار به مدت ۱۸ ماه طول کشید و در فروردین ۱۴۰۱ انجام گرفت. این پروژه تحت نظر یک مشاور آلمانی انجام و از شهریور ۱۴۰۰ کار نظارت مشاور آغاز شد. تکمیل تست‌های استاتیکی دینامیکی نیز صورت گرفت و نهایتا مجوز ساخت قطار در پاییز سال جاری اخذ شد.
*پروژه قطار ملی در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
در خصوص اهمیت پروژه تولید واگن ملی و میزان پیشرفت آن محسن هرمزی معاون حمل و نقل شهرداری تهران در حایشه گردهمایی تولیدکنندگان داخلی پروژه تولید انبوه قطار ملی اعلام می‌کند: اتفاق بزرگی با کمک دولت رخ داد و این اتفاق ثمره تلاش تمام اجزای جمهوری اسلامی است؛ بدنه دوم و سوم قطار ملی وارد سالن مونتاژ شده و بیش از ۸۰ درصد این پروژه توسط متخصصان داخلی انجام خواهد شد.
*دولت در پروژه قطار ملی چه نقشی ایفا می‌کند؟
ناگفته نماند که کمک‌های دولت برای تولید واگن ملی و استفاده از ظرفیت تولید داخل برای ساخت واگن بی‌تاثیر نبوده است. محسن هرمزی در همین رابطه می‌گوید: با کمک ۷۷ میلیون یورویی دولت، قرارداد‌ها نهایی و تولید انبوه شروع شده است. همچنین ۳۰ درصد صرفه‌جویی ارزی به‌دنبال تولید هر واگن ملی را خواهیم داشت. به این ترتیب سال آینده اولین رام قطار تولید انبوه شده وارد خطوط خواهد شد. بیش از ۸۰ درصد این پروژه را با همکاری متخصصان داخلی انجام خواهیم داد.
*سهم شرکت واگن‌سازی پایتخت در پروژه قطارملی چقدر است؟
علیرضاشیخ‌طاهری، مدیرعامل کارخانه واگن‌سازی تهران نیز در ارتباط با سهم شرکت واگن‌سازی پایتخت در تولید واگن ملی بیان می‌کند: بر اساس پروژه قطار ملی بنا داریم این پروژه را به تولید انبوه برسانیم. ۴۳درصد از سهم تولید قطار ملی به عهده واگن‌سازی تهران بوده و در حال حاضر باید ۱۵ رام ۷ واگنه و یک رام ۸ واگنه تولید کنیم. در حال حاضر ۳ رام ۷ واگنه در مجموعه واگن سازی وجود دارد و بعد از تاییدیه‌های نهایی تجهیزات اصلی نصب خواهد شد و بزودی جشن تولید اولین واگن‌های ساخته شده را خواهیم گرفت.
*بومی‌سازی تکنولوژی بوژی چه تاثیری در پروژه قطارملی دارد؟
علاوه بر افزایش تولیدات داخلی، بومی‌سازی دانش تولیدات و پیشرفت در این حوزه از اهمیت بسیاری برخوردار خواهد بود. هرمزی با اشاره به مسئله بومی‌سازی تکنولوژی بوژی بیان می‌کند: بوژی ساخته شده ۸۵ درصد داخلی سازی شده و به گفته شهردار در گذشته کارخانه واگن سازی بوژی باری می‌ساختند، ولی اکنون برای اولین بار بوژی قطار شهری به‌نتیجه رسیده است.
در مسیر پیشرفت تکنولوژی و دانش استفاده از دیگر کمک‌های دیگر شرکت‌های فعال در این زمینه راهگشا خواهد بود. روشن، سرپرست سازمان جهاد دانشگاهی دانشگاه علم و صنعت در همین باره می‌گوید: برای بومی‌سازی در حوزه حمل و نقل ریلی به حوزه فناوری‌های برقی وارد شدیم.
از سال ۱۳۸۳ طراحی و ساخت سیستم رانش واگن‌های مترو را در دستور کار قرار دادیم و با تلاش مدیران اسبق و فعلی جهاد دانشگاهی کار پیش رفت تا بتوانیم تا ۸۵ درصد حمل و نقل ریلی را با همکاری یک شرکت بین‌المللی بومی‌سازی کنیم. با تمام مشکلاتی که وجود داشت و بستر تست قطار‌ها فراهم نبود، ولی شرکت بهره‌برداری مترو تهران همکاری کرد و ریسک کار را پذیرفت. با تامین منابع مالی و اجرای الزامات قطار ملی می‌توانیم در زمان مقرر کار تحویل دهیم.
*چه کسی متولی طراحی قطار‌های ملی شد؟
البته ناگفته نماند که افتخار طراحی واگن‌های بومی به نام شرکت مپنا ثبت شد علی امام مدیرعامل سابق شرکت مترو تهران ضمن ابراز خوشحالی بابت اینکه شهرداری تهران با جدیت پیگیر قرارداد ۶۳۰ دستگاه است و با افزایش ۲۵ درصدی این تعداد به ۷۹۱ واگن رسیده است، می‌گوید: گروه مپنا متولی طراحی قطار‌های ملی شد و در زمان مقرری که باید، انجام شد و اخیرا نتیجه تست آن در آزمایشگاهی در کشور چک گرفته شده است. از این جهت این افتخار برای مپنا ایجاد شد که در طراحی انواع بومی‌ها پیش قدم شود.
طراحی و ساخت بوژی‌های قطار سبک خط یک متروی مشهد نیز توسط مپنا انجام شده است. واگن سازی پارس از سال ۶۳ فعالیت خود را آغاز کرده و در زمان راه‌اندازی اولیه متروی تهران ساخت بدنه متروی پایتخت را انجام داد. واگن سازی پارس از سال ۹۹ به مپنا پیوسته و امکانات ارزشمندی برای ساخت بدنه واگن‌های مترو، بوژی و مونتاژ نهایی قطار‌های مترو دارد؛ بنابراین مپنا با تمام ظرفیت می‌تواند در ساخت پروژه قطار ملی فعالیت کند.
در نهایت تبلور این تجربه ارزنده را باید در اقدامات بعدی شاهد باشیم. هر چند در خصوص قرارداد‌های اشاره شده امید می‌رود که امکان افزایش ظرفیت و پتانسیل واگن‌سازی مورد استفاده قرار بگیرد تا سهولت در دسترسی شهروندان به ناوگان حمل و نقل عمومی صورت بگیرد.
منبع: برنا
