نمایشگاه کتاب تهران به روایت آمار؛ رشد ۱۴ درصدی فروش عناوین
در حالیکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یارانه ۷۰ میلیارد تومانی برای این دوره نمایشگاه اختصاص داد، بررسی آمارها نشان می‌دهد، افزایش ۷۹ درصدی قیمت کتاب نسبت به سال قبل، قدرت خرید مردم را کاهش داده و فقط رشد ۱۴ درصدی فروش عناوین تجربه شده است.
سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران پس از ۱۱ روز تلاش ناشران و دست‌اندرکاران شنبه گذشته به کار خود پایان داد.
در این دوره نمایشگاه بیش از ۳ هزار عرضه‌کننده حضور داشتند، ۲۱۰ کتابفروش، ۱۰۰ ناشر خارجی و ۲۷۰۰ ناشر داخلی در بخش حضوری و مجازی به عرضه آثار خود پرداختند.
این درحالی است که بر اساس آمارهای رسمی منتشر شده در این دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، مجموعاًً ۴۰۱ میلیارد و ۹۰ میلیون تومان خرید کتاب از سوی علاقمندان به فرهنگ و ادب کشورمان خرید ثبت شده که به تفکیک ۲۵۱ میلیارد و ۲۹۰ میلیون تومان در بخش حضوری و ۱۴۹ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان در بخش مجازی این خرید‌ها انجام شده است.
نکته قابل توجه یا به قول معروف آنروی سکه تفاوت سهم میزان فروش مجازی و حضوری نمایشگاه این است که در نمایشگاه سی و چهارم و به روایت آمارها کاملا مشخص است که هنوز علاقه مخاطبان به خرید‌های حضوری بخصوص در بخش کودک و نوجوان است و دنیای حقیقی فدای صفر و یک‌‌های مجازی نشده است.
همچنین به گفته رمضانی قائم مقام نمایشگاه کتاب، تعداد یک میلیون و ۳۶۹ هزار و ۶۰۶ نسخه کتاب در بخش مجازی نمایشگاه به ثبت رسیده و ۲ میلیون و ۲۹۷ هزار و ۵۲۹ نسخه نیز در بخش حضوری (بر اساس میانگین قیمت کتاب‌های فروش رفته در بخش مجازی) تخمین زده می‌شود، بر این اساس تعداد کتاب‌های فروخته شده در نمایشگاه کتاب تهران به حدود ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نسخه رسیده است.
نکته جالب توجه اینجاست که اگر میزان کل فروش ریالی نمایشگاه یعنی عدد ۴۰۱ میلیارد و ۹۰ میلیون تومان را به تعداد کل نسخه‌های فروخته شده کتاب در سی و چهارمین دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را تقسیم کنیم با رقم ۱۱۴ هزار و ۵۹۷ تومان میانگین هر یک نسخه کتاب فروخته شده فارغ از نوع کاغذ، قطع، میزان رنگ استفاده شده در چاپ کتاب یا … دیگر روبرو خواهیم بود.
این در حالی است که سال گذشته، یعنی در نمایشگاه سی و سوم، بنا به گفته یاسر احمدوند رئیس نمایشگاه، ۲۱۱ میلیارد و ۳۵۰ میلیون تومان کتاب فروخته شد؛ که از این رقم بیش از ۱۰۷ میلیارد تومان سهم فروش کتاب در بخش حضوری و بیش از ۱۰۳ میلیارد تومان سهم فروش کتاب در بخش مجازی است؛ البته با احتساب فروش‌های نقدی یا پرداخت‌های کارت به کارت، این رقم ۲۵۰ میلیارد تومان عنوان شد. پس در نمایشگاه سی و چهارم میزان فروش ریالی بالاتر از نمایشگاه سی و سوم بوده است.
تعداد نسخه‌های فروخته شده کتاب در دو نمایشگاه اخیر
تعداد نسخه‌های فروخته شده در نمایشگاه سی و چهارم به گفته سخنگوی نمایشگاه کتاب تهران یک میلیون و ۳۶۹ هزار و ۶۰۶ نسخه در بخش مجازی و با برآورد حدودی بخش فیزیکی به ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نسخه رسیده است، این رقم در نمایشگاه کتاب سال گذشته(دوره سی و سوم) در بخش مجازی یک میلیون و ۲۰۰ نسخه و با احتساب برآورد فروش حضوری کتاب به بیش از ۳ میلیون نسخه رسیده بود.
فروش عناوین رشد نداشته است
با مقایسه آمار موجود می‌توان نتیجه گرفت، فروش عناوین ناشران رشد چندانی در این دوره نمایشگاه نداشته است و حداقل در بخش مجازی که آمارها دقیق‌تر و بدون محاسبات برآوردی است، حدودا ۱۳۰ هزار نسخه افزایش را تجربه کرده‌ایم. این در حالی است که اگر تعداد نسخه‌های برآورد شده فیزیکی را نیز در نظر بگیریم، با افزایش تنها ۵۰۰ هزار نسخه فروش روبرو بوده‌ایم. اما در مقابل آمار فروش ریالی بسیار بیش از این‌هاست.
از سوی دیگر در نمایشگاه سی و سوم ۲۵۰ میلیارد نسخه فروش به ثبت رسیده است در نمایشگاه سی و چهارم این رقم به ۴۰۱ میلیارد رسیده است. به عبارت دیگر فروش ریالی نمایشگاه کتاب تهران ۶۰ درصد افزایش داشته در حالیکه تعداد نسخه‌های فروخته شده تنها ۱۴ درصد افزایش را تجربه کرده‌اند.
این نشان می‌دهد که افزایش قیمت کتاب تاثیر خاص خود را بر مصرف‌کننده گذاشته است، به عبارت دیگر مردم در نمایشگاه سی و سوم در بخش مجازی یک میلیون و ۲۰۰ هزار نسخه کتاب خریدند و با احتساب برآورد بخش حضوری ۳ میلیون نسخه کتاب خریدند و ۲۵۰ میلیون ریال پرداخت کردند، اما در نمایشگاه سی و چهارم تنها ۵۰۰ هزار نسخه بیشتر خریدند، درحالی که تقریباً دو برابر آن پول پرداخت کردند.
قیمت کتاب یکی از مسائل پرچالش حوزه نشر در سال‌های اخیر بوده است. عده‌ای از کارشناسان بر این باورند که با گران شدن قیمت کتاب، این کالا اندک سهمی را که از سبد برخی خانوارها دارد، را نیز از دست خواهد داد.
مشاهدات نشان می‌دهد، مردم امروز در خرید کتاب محتاطانه‌تر عمل خواهند کرد، این مهم در خرید کتاب برای کودکان و نوجوانان شاید کمتر نمود داشته باشد، اما در خرید کتاب بزرگسال به خوبی به چشم می‌خورد.
افزایش ۷۹ درصدی قیمت کتاب تنها در یک سال
بر اساس آمارهای نشر متوسط قیمت کتاب در اردیبهشت ماه سال ۹۸ همزمان با سی و دومین نمایشگاه کتاب تهران ۳۵ هزار تومان بوده است که این رقم در اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۱ به ۶۳ هزار تومان افزایش یافته است؛ به عبارت دیگر کتاب ۴۴ درصد گران شده است. همچنین متوسط قیمت کتاب در اردیبهشت ۱۴۰۲ به رقم ۱۱۳ هزار تومان رسیده است و این یعنی قیمت کتاب در حد فاصل دو نمایشگاه ۷۹ درصد افزایش داشته است.
از سوی دیگر مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که قیمت متوسط یک کتاب ۶۰۰ صفحه‌ای ۴۰۰ تا ۴۵۰ هزار تومان و قیمت متوسط یک کتاب ۱۰۰ تا ۲۰۰ صفحه‌ای ۱۰۰ تا ۱۵۰هزار تومان است؛ بنابراین افزایش قیمت‌ها واقعی است و حتی فراتر از آن‌چیزی است که آمارها نشان می‌دهند. این مهم در سخنان مقامات مسئول بازدیدکننده از نمایشگاه نیز به چشم می‌خورد.
رهبر معظم انقلاب در بازدید از نمایشگاه با اشاره به قیمت بالای کتاب که خرید آن را سخت می‌کند، اظهار امیدواری کردند که با تولید داخلی کاغذ، وضع بهتر شده و قیمت کتاب نیز کاهش یابد.
از سوی دیگر جهرمی سخنگوی دولت نیز در بازدید از نمایشگاه کتاب به تسنیم گفت: با توجه به قیمت بالای کتاب، خرید کتاب دشوارتر شده است، با توجه به افزایش قیمت کتاب ما هم برای تامین کاغذ داخلی با جدیت سرمایه‌گذاری و تقویت کارخانه‌های داخلی را در دستور کار قرار دادیم و هم وقتی در کلان اقتصاد بتوانیم تورم را کنترل کنیم، در حوزه کتاب نیز قیمت‌ها تعدیل‌تر خواهد شد.
بدون یارانه، مردم بسیار کمتر از سال گذشته توانستند کتاب بخرند
اگر آمار و ارقام‌های نمایشگاه کتاب تهران را در کنار یارانه ۷۰ میلیارد تومانی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با مشارکت بانک ملی برای نمایشگاه کتاب تهران در نظر گرفت، بگذاریم، خواهیم دید که قدرت خرید مردم بسیار کاهش داشته و این یعنی بدون یارانه، مردم قدرت خرید کمتری دارند. این نکته‌ای است که سیاست‌گذاران حوزه فرهنگ و مسئولان باید در سیاست‌گذاری‌های خود به آن توجه داشته باشند.
منبع: تسنیم
