هشدار پوتین به علیاف با حمله به خط انتقال گاز آذربایجان-اوکراین
حمله پهپادی روسیه به ایستگاه کمپرسور گاز اورلوکا در مرز رومانی-اوکراین، بخشی از زیرساخت انتقال گاز آذربایجان به اوکراین را تخریب کرد.
اوکراین در مرداد ۱۴۰۴ نخستین قرارداد واردات گاز طبیعی از آذربایجان را از طریق کریدور ترانسبالکان (مسیر بلغارستان-رومانی-اوکراین) امضا کرد. اگرچه حجم اولیه محدود بود، اما کیف آن را گامی استراتژیک برای کاهش وابستگی به گاز روسیه و تنوعبخشی منابع انرژی پس از حملات موشکی روسیه به زیرساختهای داخلی توصیف کرد.
واکنش مسکو به تهدید منافع انرژی روسیه که پس از قطع کامل صادرات گاز به اروپا از طریق اوکراین در ژانویه ۲۰۲۵، درآمد سالانه ۶.۵ میلیارد دلاری خود را از دست داده بود، همکاری گازی اوکراین-آذربایجان را تلاشی برای تضعیف جایگاه خود در بازار اروپا میدید.
کریدور ترانسبالکان میتوانست بخشی از گاز خزر را بدون عبور از خاک روسیه به اروپا برساند. پیام حمله به علیاف، توقف پروژههای گازی حمله و تخریب اورلوکا نشان داد روسیه توانایی هدفگیری هر نقطه از زنجیره تأمین گاز جایگزین را دارد. آذربایجان در حال ایفای نقش پل انرژی غرب در قفقاز بود، اما مسکو با این حمله ثابت کرد چنین طرحهایی بدون رضایت آن پیش نخواهد رفت. با وجود اعلام اسلواکی و اتریش درباره تأمین گاز از مسیرهای جایگزین، تخریب اورلوکا هزینههای انتقال را افزایش داده و امنیت انرژی کیف را تهدید میکند.
باکو میان فشار روسیه و منافع غربی گیر افتاده است. ادامه همکاری با اوکراین ممکن است به حملات بیشتر منجر شود، اما قطع آن به اعتبار آذربایجان بهعنوان شریک انرژی اروپا آسیب میزند. توافق گازی اخیر ایران و روسیه (انتقال گاز از مسیر آذربایجان) نیز ممکن است تحت تأثیر تنشهای جدید قرار گیرد. مسیر جایگزین گرجستان-ارمنستان-ایران که مورد علاقه تهران است، میتواند گزینه امنتری باشد.
حمله به اورلوکا تنها یک عملیات نظامی نیست، بلکه هشداری ژئوپلیتیک است، روسیه حاضر است با تمام ابزار، سلطه انرژی خود در اروپای شرقی را حفظ کند. موفقیت کریدورهای جایگزین (همچون ترانسبالکان) نه به فناوری، بلکه به توازن قدرت دیپلماتیک بین مسکو، باکو و متحدان غربیشان بستگی دارد.
منبع: ایمنا
