یک کارشناس تکنولوژی باتری در گفت و گو با بازار:

 گروه خودرو: به تازگی وزارت صمت با برگزاری مراسمی به معرفی خودروهای الکتریکی جدید صنایع خودروسازی پرداخت، در این مراسم شرکت «مپنا» مدعی کالیبراسیون و کیفیت باتری های استفاده شده در این محصولات براساس شرایط جوی کشور بود. این درحالی است که کیفیت باتری لیتیومی خودروهای برقی در «زنجیره تامین» جهانی خودروسازان اروپایی، آمریکایی و آسیایی همچنان یک ضعف تلقی می شود. برقی سازی براساس واقعیت ها و درک حساسیت ها می تواند سبب رشد صنعت و بهبود حمل و نقل شود، اما «شوآف» سرنوشت برقی سازی را مشابه خودروهای «گازسوز» خواهد کرد. برای بررسی این موضوع با فواد حیدری گندمان کارشناس متخصص تکنولوژی باتری به گفت و گو پرداختیم:

کشورهای پیشرفته به دنبال استقرار جهانی «پاسپورت باتری» جهت افزایش شفافیت در زنجیره تامین باتری هستند

* به عنوان پرسش نخست باتوجه به اینکه شما در کشور بلژیک فعالیت های فراوانی در خصوص وضعیت باتری های لیتومی در زنجیره تامین خودروسازان داشتید، آیا می توان به باتری این محصولات اطمینان کرد؟

کشورهای پیشرفته به دنبال استقرار جهانی «پاسپورت باتری» هستند. پاسپورت جهانی یک پیشنهاد برای بالا بردن شفافیت در زنجیره تامین باتری پایدار جهانی و افزایش قابلیت اطمینان به زنجیره ارزش تامین آن است. یک پاسپورت باتری، سابقه ای از تمام اجزای سازنده یک باتری را نگهداشته و هدف آن افزایش شفافیت در سراسر زنجیره تامین باتری است. در پاسپورت باتری اطلاعات مربوط به منشا مواد خام باتری، ساخت، اعتبار کربن، سوابق حقوق کارگری، موارد استفاده و غیره، به صورت دیجیتالی ثبت می شود. با پاسپورت باتری خریدار مطمنا با تولید کننده باتری مشارکت تجاری خواهد داشت. پیشنهاد های دیگری نیز برای افزایش اطمینان از کیفیت و زنجیره تامین باتری ها در حال رشد است و یکی از آن شامل ممیزی توسط شرکت ثالث مورد اعتماد صنعت است، این شرکت ها به بررسی کیفیت، مطابقت و کاربرد باتری با استانداردهای مختلف و یا مشخصات فنی خاص (مورد نظر خودروساز) می پردازند. گفتنی است که گواهینامه باتری می تواند به گواهینامه اجباری و داوطلبانه تقسیم شود.

* خودروسازان داخلی به سمت مونتاژ خودروهای برقی چینی حرکت کردند، سایر شرکت های خودروساز و قطعه ساز در دنیا چگونه با شرکت های چینی در تعامل جهت تهیه باتری هستند؟

امروزه شراکت تجاری یک خودروساز غربی با یک باتری ساز چینی در بازارهای جهانی به یک امر متداول تبدیل شده است. زمانی باتری خودروهای برقی اهمیت می یابد که ارزیابی کیفی و دسترسی به کنترل فرآیند آن توسط شرکت های ممیزی امکان پذیر باشد. در استفاده از باتری خودروهای الکتریکی فناوری های ناشناخته فراوانی هنوز وجود دارد که نیازمند همکاری نزدیک خودروسازان غربی با باتری سازان چینی یا حتی غیرچینی جهت کنترل کیفیت دقیق است.

* باتوجه به اینکه تاکنون خودروسازان چینی هیچ فناوری به کشور منتقل نکردند، آیا تولیدکنندگان خودرو در داخل می توانند به محصولات برقی چینی به ویژه باتری اطمینان کنند؟

تولیدکنندگان باید اطمینان یابند که آنچه می خرند همان قطعه مورد نیاز خودرو تولیدیشان است، نه آن چیزی که سازنده ادعا می کند. ولی باید دقت داشته باشند که رعایت الزامات و مشخصات فنی در لحظه خرید ممکن است کافی نباشد؛ زیرا آنچه امروزه از فن آوری باتری می دانیم اینست که ویژگی ها و عملکرد آن در طول عمر کاریش می تواند متغیر باشد. بنابراین ضمانت باتری برای افزایش اطمینان از عملکرد آن در طول عمرش برای خودروساز، مصرف کننده و بیمه گذار بسیار مهم است.

* ظاهرا کشور چین تولید مازاد باتری دارد، این کشور چگونه می خواهد سرمایه گذاری در این بخش را مدیریت کند؟

قطعا چین راهبردی دقیق و هدفی مشخص برای نفوذ به تمام بازارهای جهانی محصولات الکتریکی دارد، این موضوع می تواند تا حدودی مشکل مازاد ظرفیت باتری ها را باتوجه به تقاضا روبه رشد در بازارهای جهانی را حل کند. گفتنی است بازارهای هدف برای چینی ها شامل فروش خودروهایشان یا ایجاد وابستگی زنجیره تامین جهانی است.

تولیدکنندگان موظف هستند که نسبت به فناوری و دانش فنی توام با منطبق سازی فرآیند تولید با استانداردهای بین المللی و تدوین ضوابط ملی اقدام کنند

* به عنوان پرسش پایانی، خودروسازان داخلی جهت تولید خودرو برقی باید چه رویکردی را با شرکای چینی دنبال کنند؟

تولیدکنندگان موظف هستند که نسبت به فناوری و دانش فنی توام با منطبق سازی فرآیند تولید با استانداردهای بین المللی و تدوین ضوابط ملی اقدام کنند. از سوی دیگر باید نسبت به خرید خودرو برقی یا باتری این محصولات از شرکت های کنترل کیفیت جهت تعامل تجاری موفق استفاده کنند، افزایش دانش در حوزه باتری و تربیت متخصصان مربوط (از تولید سلول، پک، باتری و خود خودروی برقی) برای ایجاد یک همکاری برد-برد با تولیدکنندگان بزرگی مانند چینی ها باید الویت های خود را در نظر بگیرند. اگر تولیدکنندگان داخلی نتوانند باتری رقابتی در سطح جهانی بومی سازی کنند، می توانند یک مشتری آگاه در دنیای رقابتی محصولات الکتریکی باشند. رقابت در حوزه باتری خودروهای برقی برای خودروسازان داخلی با غرب و شرق آسان نیست، اگر خودروسازان ایرانی واقعا به دنبال تولید انبوه خودروی برقی و سرمایه گذاری در این زمینه هستند، باید برنامه تربیت حداقل صدها متخصص فنی -اقتصادی در حوزه باتری را دنبال کنند.