تخت جمشید بودجه ندارد!

محمدهادی ایمانیه، استاندار فارس با آنکه چندی پیش حذف و یا کاهش بودجه مجموعه جهانی تخت جمشید از ذیل سازمان برنامه‌ و بودجه را تکذیب کرده و گفته بود که «از سفر دوم رئیس‌جمهور به استان فارس بیش از هزار میلیارد تومان برای حوزه گردشگری فارس و مجموعه تخت جمشید تصویب شده است و این اعتبارات به مرور هزینه می‌شود و از محل مسئولیت‌های اجتماعی صنایع نیز اعتباراتی را به مجموعه‌های تاریخی و گردشگری استان اختصاص داده شده است و می‌شود»، اما مدیر پایگاه تخت جمشید همچنان وضعیت بودجه این میراث جهانی را اضطراری می‌داند، به ویژه آنکه نقش رستم هم از بودجه تخت جمشید تغذیه می‌شود و بحران فرونشست دست به گریبان این محوطه‌ تاریخی شده است.

تخت جمشید و پاسارگاد از سال ۱۳۹۴ دارای ردیف مستقل بودجه شدند، مبلغ این بودجه ۱۰ میلیارد تومان بود. با این وجود، در سال‌های واپسین مکرر درباره اختصاص ندادن منظم این بودجه، صحبت شده است. علی‌اصغر مونسان ـ وزیر پیشین میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ در سال ۱۳۹۹ نسبت به سهم ناچیز آثار تاریخی به ویژه میراث جهانی ایران معترض شده و گفته بود: سهم تخت جمشید از بودجه صیانت از آثار تاریخی، پنج میلیون تومان است.

عزت‌الله ضرغامی ـ وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ که بارها درباره بودجه ناچیز مرمت و حفاظت آثار تاریخی سخن گفته است، در سال ۱۴۰۱ در یک توئیت به این وضعیت واکنش نشان داده و گفته بود با احتساب ۳۵ هزار بنای تاریخی ثبت‌شده میانگین سهم روزانه هر بنا کمتر از ۳۰ هزار تومان است. درحالی‌که دستمزد روزانه یک کارگر ۳۰۰ هزار تومان است. در این میان پژوهشگرانی که در تخت جمشید مطالعه می‌کردند از قطع بودجه‌های مطالعاتی و پژوهشی خبر داده بودند.

علیرضا عسگری چاوردی ـ  مدیر پایگاه تخت جمشید و نقش رستم ـ اکنون در تایید این‌که بودجه تخت جمشید از حدود دو سال پیش قطع شده است، می‌گوید: مجموعه نقش رستم بزرگ است و نمی‌توان با اندک اعتباری آن را حفظ کرد. از سویی، سازمان برنامه و بودجه، ردیف اعتباری تخت جمشید را دو سال است قطع کرده، درحالی که باید این بودجه دست‌کم از محل فروش بلیت به تخت جمشید برگردد. حالا ما باید از محل اعتبار استانی خواهش کنیم که اگر بودجه‌شان اضافه آمد به تخت جمشید بودجه بدهند.

او تاکید کرد: باید برنامه و بودجه مصوب برای تخت جمشید و نقش رستم داشته باشیم، اگر این اتفاق رخ دهد، بهتر می‌توان در این محوطه‌ها کار کرد.

عسگری چاوردی درباره بحران فرونشست در تخت جمشید و نقش رستم نیز می‌گوید: مسئله فرونشست در هر اقلیمی ممکن است اتفاق افتد. تخت جمشید و نقش رستم از یکدیگر فاصله دارند، اما مطالعات باستان‌شناسی نشان داده است در تمام این پهنه، پارسه‌ای وجود داشته که تخت جمشید بخشی از ارگ آن بوده و آرامگاه‌های پادشاهان هخامنشی در آن گوشه قرار داشته و یک چشم‌انداز شهری در دوران هخامنشی به نام «پارسه» وجود داشته است. از این منطقه بسیاری از فرهنگ‌ها شکل گرفته حتی خط و کتابت و معماری و تقویم و نجوم و علم و دانش در اینجا شکل گرفته و بخش اعظم اتکای تاریخ ایران به پارسه است. به همین دلیل وقتی مسئله‌ای رخ می‌دهد جامعه حساس می‌شود که البته این نشان‌دهنده فرهنگ بالای جامعه ایران است که به حساسیت‌های آن آگاهی دارد.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید ادامه می‌دهد: نقش رستم یک پروژه ملی و بین‌المللی است و نمی‌توان به آن به عنوان پروژه محلی نگاه کرد. بحران در نقش ستم جدی است؛ چه مرمت‌ها، چه هدایت آب و بارندگی، و چه فرونشست زمین باشد، به هر حال الان تأثیرش را به صورت مستقیم روی آثار تاریخی می‌بینیم. به همین دلیل مقیاس این پروژه باید ملی و بین المللی باشد، یعنی از نظر اعتبار و بودجه باید ملی باشد. ما در حد توان خودمان برنامه‌های اکتشافی را آغاز کرده‌ایم.

عسگری چاوردی با بیان اینکه به دنبال گسترش شکاف‌ها در نقش رستم، اسکن زمین در این محوطه تاریخی انجام شده است، می‌گوید: کاوش‌های باستان‌شناسی برای شناسایی عمق آنها و گمانه‌زنی شکاف‌ها و اینکه محوطه بالا را چطور شیب‌بندی کنیم نیز انجام شده است. بخشی از گسل‌ها به دوران قبل و دوران هخامنشی برمی‌گردد، بخشی هم به یکصد سال گذشته. بخشی به کاوش‌ها و مسائلی که در ۱۰۰ سال پیش رخ داده است.

منبع: ایسنا