سهم مالیات بر درآمد مشاغل از کل درآمدهای مالیاتی ۴ درصد است/ وصول ۲۰ درصد از مالیات بالقوه مشاغل
یک کارشناس اقتصاد سیاسی گفت: سهم مالیات مشاغل خاص از کل درآمدهای مالیاتی هیچ نسبتی با سهم مشاغل در تولید ناخالص ملی ندارد. باید سازمان امور مالیاتی از سامانه ها و داده های موجود در جهت کاهش حداکثری فرار مالیاتی مشاغل به خصوص مشاغل خاص با درآمدهای بالا استفاده کند که این اقدام مهم، نیازمند عزم جدی دولت در اخذ مالیات واقعی مشاغل خاص است
در شرایط فعلی کمتر کسی در مورد ضرورت اصلاح نظام مالیاتی کشور و اینکه باید به سمت عدالت و هوشمندی بیشتری سوق داده شود، شک دارد. اما این حساسیت مهم نیز وجود دارد که اخذ مالیات به اعمال فشار به مردم منجر نشود.
اخذ مالیات بیشتر ممکن است به مردم فشار وارد کند، بنابراین باید اصلاح نظام مالیاتی با رویکرد کاهش فراریان مالیاتی باشد. به طوری که مالیات‌ستانی هوشمند و عادلانه از طریق سامانه مودیان مالیاتی و اخذ مالیات واقعی مشاغل خاص که عمده فرار مالیاتی را دارند، در دستور کار قرار بگیرد.
بر اساس بررسی های سازمان امور مالیاتی، بخش اعظم شکاف مالیاتی کشور (مجموع فرار و اجتناب مالیاتی) در بخش مالیات مشاغل است. بنابراین، لازم است با استفاده از سامانه های هوشمند به عادلانه سازی روند مالیات گیری در کشور اقدام کنیم.
در دهه اخیر سهم مالیات بر درآمد مشاغل از کل درآمدهای مالیاتی کشور ۴ درصد بوده است، در حالی که مشاغل سهم ۲۰ درصدی از تولید ناخالص داخلی کشور دارند. همچنین مجموع مالیات دریافتی از مشاغل نصف مالیات دریافتی از حقوق کارکنان بخش عمومی و خصوصی است.
شکاف مالیاتی کشور در پایان سال ۱۳۹۸، حدود ۹۷ هزار میلیارد تومان تخمین زده شده بود که بیش از نیمی از آن (حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان) مربوط به مالیات درآمد مشاغل بود. رقم شکاف مالیاتی این بخش در سال ۹۹ به حدود ۵۴ هزار میلیارد تومان رسید. به عبارت دیگر، صرفا حدود ۲۰ درصد از مالیات بالقوه مشاغل، وصول می شود و مشاغل فقط یک پنجم مالیات واقعی خود را می پردازند.
حدود ۹۴ درصد مودیان مالیاتی استفاده کننده از تبصره ماده ۱۰۰ بابت عملکرد سال ۱۴۰۰ مالیاتی پرداخت نمی کنند و یا کمتر از ۱۰ میلیون تومان می پردازند. این در حالی است که سرانه مالیات دریافتی از کارمندان در سال ۱۴۰۱، حدود ۱۰ میلیون تومان بوده است.
جعفر خیرخواهان کارشناس اقتصاد سیاسی با تاکید بر لزوم هوشمند و عادلانه سازی نظام مالیات گیری کشور و اصلاح نظام مالیاتی کشور اظهار داشت: لازم است با استفاده از روش های نوین به جمع آوری دیتاهای دقیق بپردازیم. باید وزرا و دولت به این اطلاعات دسترسی داشته باشند تا در سیاست گذاری های مالیاتی از آن ها بهره ببرند.
به گفته این کارشناس اقتصاد سیاسی، داده ها باید در نوشتن برنامه های ۱۰ ساله لحاظ شوند. در مقاطعی هم نیاز است که قوانین مالیاتی کشور را تغییر دهیم و به سمت هوشمند و عادلانه سازی آن ها گام برداریم.
خیرخواهان ادامه داد: ابزارهایی مانند سامانه مودیان و پایانه های فروشگاهی کمک کننده هستند و کلیت نظام مالیات گیری را در کشور به سمت بهبود و هوشمندی پیش می برند. برای مقابله با انحرافات احتمالی که حین استفاده از این سامانه ها رخ می دهد، باید چاره ای بیندیشیم و نوعی ضمانت اجرا برای سامانه های مورد بحث ایجاد کنیم.
به گفته این کارشناس اقتصاد سیاسی، کارهایی که تا کنون در زمینه مالیات گیری از مشاغل خاص انجام داده ایم، نتایجی برایمان داشته است اما برای اینکه به نتایج مطلوب دست پیدا کنیم و عدالت را به صورت حداکثری در زمینه مالیات گیری از این مشاغل اعمال کنیم، باید اقدامات مان را بهبود ببخشیم.
وی ضمن اشاره به این موضوع که تغییرات فعلی در نظام مالیات گیری کشور را مثبت ارزیابی می کند و معتقد است به سمت به بهبود در حال حرکت هستیم، تصریح کرد: زمانی بود که معافیت مالیاتی در قانون پیش بینی شده بود و مادامی که قانون برقرار بود، معافیت هم وجود داشت. اما الان هر سال در قانون بودجه مطابق تورم این معافیت ها تعیین می شود و برای کسانی که درآمد بالاتری دارند، نرخ مالیاتی افزایش می یابد و تصاعدی می شود و برعکس برای کسبه ضعیف این نرخ کاهش می یابد.
خیرخواهان ادامه داد: این ها اصلاحات خوبی است که انجام داده ایم و نظام مالیات گیری کشور را به سمت عدالت برده ایم. اما برای اینکه نتایج مطلوب تری در زمینه ایجاد عدالت در نظام مالیاتی کشور بگیریم و به طور مثال در موضوع مالیات ستانی از مشاغل خاص بهتر عمل کنیم، باید ضعف ها و لغزش ها را پیدا و رفع کنیم.
وی با اشاره به این موضوع که در زمینه تفاوت بین مالیات گیری از کارمندان و مشاغل خاص باید بر اساس داده های دقیق عمل کنیم؛ گفت: همان طور که الان اصلاحاتی را به اجرا گذاشته ایم و به سمت بهبود نظام مالیاتی کشور در حرکت هستیم، باید این اقدامات را گسترش دهیم و در نهایت هوشمند و عادلانه سازی حداکثری را در نظام مالیاتی کشور به وجود بیاوریم.
این کارشناس اقتصاد سیاسی در پایان اظهار داشت: سهم مالیات مشاغل خاص از کل درآمدهای مالیاتی هیچ نسبتی با سهم مشاغل در تولید ناخالص ملی ندارد. باید سازمان امور مالیاتی از سامانه ها و داده های موجود در جهت کاهش حداکثری فرار مالیاتی مشاغل به خصوص مشاغل خاص با درآمدهای بالا استفاده کند که این اقدام مهم، نیازمند عزم جدی دولت در اخذ مالیات واقعی مشاغل خاص است.
منبع: برنا
