سفر رئیس‌جمهور به آمریکای لاتین؛ تلاشی برای حفظ توازن در سیاست خارجی
تحکیم روابط با آمریکای لاتین از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم در دستور کار قرار داشته و سیاست خارجی کشور با تاکید بر تداوم همکاری‌ها بر مدار همگرایی و همسایگی پا را فراتر از مرزهای جغرافیایی گذاشته و در تلاش است تا با بازگرداندن تعادل به سیاست خارجی کشور براساس منافع و جایگاه ایران با دنیا تعامل کند.
سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور در سفر به کشورهای ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا قصد دارد تا ضمن حفظ و تحکیم روابط در حوزه سیاسی سیاست‌های دولت در سایر حوزه‌ها به ویژه اقتصادی را نیز پیگیری کند.
اسفندماه سال گذشته وزیر خارجه کشورمان در سفر به نیکاراگوئه و دیدار با همتای خود بیان داشت که «در چارچوب دکترین سیاست خارجی ایران، نگاه به آمریکای لاتین مورد توجه جدی ما است». همین عبارت گویای این است که دکترین دولت در سیاست خارجی، دکترین همسایگی و همگرایی است و البته همسایگی تنها به معنای هم مرز بودن نیست، دولت در این دکترین در پی همکاری های فنی و زیر ساختی با سایر کشورها بوده تا از این طریق موجب ایجاد صلح، همگرایی و ثبات شود.
همچنین علی باقری معاون وزیر خارجه کشورمان نیز سفری به کلمبیا و بولیوی داشت. این ترددهای دیپلماتیک مقامات کشور به آمریکای لاتین نشان دهنده عزم قاطع دولت برای تقویت روابط و استفاده از فرصت های اقتصادی موجود می باشد.
به نظر می‌رسد ایران باید جدای از بحث همکاری‌های ایدئولوژیک، چشم انداز اقتصادی مثمرثمری در تحکیم روابط با کشورهای حوزه آمریکای لاتین ترسیم کند تا در آینده بتواند از ثمرات آن استفاده کند.
در همین راستا تعاملات اقتصادی با تاکید بر فرصت‌های موجود در آمریکای لاتین مورد توجه دولت قرار دارد و حتی سایر کشورها که فاصله بسیار دورتری به لحاظ جغرافیایی با کشورهای آمریکای لاتین دارند از سرمایه گذاری و گسترش تعامل با کشورهای قدرت ساز در حوزه اقتصادی این منطقه غافل نیستند.
ایران نیز به دنبال گسترش تعامل با آمریکای لاتین است، از دوره ریاست جمهوری اوباما تلاش شد تا حضور ایران در آمریکای لاتین کمرنگ شود و اکنون با محوریت و تمرکز بر ونزوئلا، دولت تلاش دارد تا کاستی‌های گذشته را جبران کرده و با استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی این کشور به ویژه در حوزه نفت و معادن تعاملات خود را در ابعاد اقتصادی گسترش دهد.
جمهوری اسلامی ایران در زمینه ساخت و اورهال پالایشگاه، پتروشیمی و نیروگاه در حال همکاری با ونزوئلا است. ونزوئلا به دلیل مسائل ایدئولوژیکی و گرایش‌های ضد امپریالیستی مایل به گسترش همکاری با ایران است. تاکنون ایران از همکاری با ونزوئلا سود برده و گسترش روابط با این کشور برای ایران منافع اقتصادی قابل توجهی خواهد داشت، وقتی پالایشگاه می سازیم امکان صادرات نفت را هم خواهیم داشت و درواقع می توانیم پالایشگاه فراسرزمینی داشته باشیم.
ایران و ونزوئلا قبل از انقلاب اسلامی با تاسیس سفارت‌خانه‌ها در پایتخت های یکدیگر روابط کامل سیاسی برقرار کردند و دو کشور به ویژه در اوپک دارای همکاری‌های نزدیکی بودند. پس از آن نیز همکاری‌ها ادامه داشت تا این که با روی کار آمدن چاوز به عنوان رئیس‌جمهور بولیواری ونزوئلا فصل جدیدی در روابط فیمابین گشوده شد. در این راستا نشست های کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور به طور متناوب در کاراکاس و تهران برگزار شد و دو کشور همکاری‌های متعددی در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی داشته‌اند.
همگرایی منطقه‌ای مورد تاکید چاوز، در دستور کار نیکولاس مادورو، رئیس جمهور فعلی این کشور نیز قرار دارد. ونزوئلا روابط رو به گسترشی با دنیای اسلام و کشورهای عربی داشته و اقداماتی از جمله حمایت قاطع از فلسطین و اخراج سفر اسرائیل از کاراکاس را نیز در دوران چاوز انجام داده است.
گفته می‌شود در سال ۹۸ صادرات ایران به ونزوئلا ۲ میلیارد دلار بوده، این میزان در سال ۱۴۰۱ به ۳.۶ میلیارد دلار رسیده و هدف‌گذاری برای سال ۱۴۰۴، ۲۰ میلیارد دلار خواهد بود.
ونزوئلا تقریبا بزرگترین ذخایر نفتی جهان را دارد و حدودا ۸ درصد ذخایر نفتی را در اختیار دارد و این میزان کمی نیست و طبیعتا بحث همکاری نفتی مهمترین مقوله این سند همکاری است.
البته محور گسترش همکاری های ایران و ونزوئلا همان سند همکاری ۲۰ ساله دو کشور است که پیش از این در سفر وزیر امور خارجه اسبق ونزوئلا ( گونزالس) به ایران بر آن تاکید شده بود.
الهه نوری، کارشناس مسائل آمریکای لاتین معتقد است توجه به کشورهای آفریقایی یا آمریکای لاتین که تاکنون توجه چندانی به آن ها نداشتیم کار بسیار خوبی است، بنابراین سفر رئیس جمهور در راستای برگرداندن موازنه تجاری به نفع ایران و تقویت روابط اقتصادی اقدام درستی است.
وی تاکید کرد که اولویت از مسائل نفتی باید فراتر برود و در حوزه بازارهای تمام شده، کشاورزی و… نیز ورود کنند. در واقع باید سایر بخش های اقتصادی را هم در نظر گرفت و رابطه پایدار باشد نه گذرا و موقتی.
این کارشناس مسائل آمریکای لاتین همچنین با تاکید بر این که توجه به کشورهای آمریکای لاتین باید در اولویت سیاست خارجی باشد، گفت: «چه تحریم داشته باشیم چه نداشته باشیم کم کاری های زیادی صورت گرفته و کار درست‌تر این است که تحت هر شرایطی به کشورهایی مانند آمریکای لاتین و آفریقا توجه کنیم.»
باید در نظر داشته باشیم کشورهای آمریکای لاتین علی‌رغم پیشرفت هایی که در حوزه کشاورزی یا صادرات نفت و گاز دارند از این پتانسیل برخوردارند که از پیشرفت های ایران در حوزه نانوتکنولوژی و همچنین صنایع غذایی استفاده کنند و اینها فرصت هایی است که ما باید به آنها توجه کنیم.
قرار است رئیس‌جمهور کشورمان در جریان سفر به آمریکای لاتین به کوبا و نیکاراگوئه هم سفر کند، در واقع جمهوری اسلامی ایران در چارچوب دکترین سیاست خارجی خود و گسترش تعاملات با کشورهای آمریکای لاتین به آنها نیز به عنوان کشورهای دارای پتانسیل قوی توجه دارد. این دو کشور آمریکای لاتین نیز در زمینه مسایل زیر ساختی و انرژی از قدرت اقتصادی برخوردار هستند که باید با آن ها به طور فعالانه‌تری کار شود.
سفر رئیس جمهور به آمریکای لاتین، مسلما گام مهمی در راستای تقویت روابط دیپلماتیک با تاکید بر تقویت تعاملات اقتصادی استبنابراین در سفر رئیس‌جمهور به آمریکای لاتین، مسلما گام مهمی در راستای تقویت روابط دیپلماتیک و بحث دیپلماسی سیاسی جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر تقویت تعاملات اقتصادی برداشته خواهد شد.
در واقع دو کشور ایران و ونزوئلا بازیگران مهمی در بازار نفتی جهان و تعیین کننده هستند، وقتی همکاری بین دو کشور صورت می گیرد مسلما گام مهمی است و نمی‌توانیم از اهمیت این مساله چشم پوشی کنیم.
در نتیجه جمهوری اسلامی ایران باید جدای از بحث همکاری‌های ایدئولوژیک ، چشم انداز اقتصادی برای خود ترسیم کند و توجه به کشورهایی که در موقعیت آمریکای لاتین قرار دارند و دارای ظرفیت بسیار هستند در اولویت سیاست خارجی قرار گیرند.
منبع: ایسنا
